Bize Yön Veren Metinler IV

Yüzlerce kat fazlası arasından itina ile belirlenmiş dokuz yüze yakın farklı eser ve vesika…

Osmanlı donanmasının çıkarma taktiklerini merak eden muharip teğmen adayından sünnet töreni için oğluna şehzade kıyafeti satın alacak ebeveyne, müşterilerine Osmanlı mutfağından lezzetler sunmayı planlayan müteşebbisten yaptığı işin “Biz”deki geçmişini öğrenmek isteyen beyin cerrahına dek, her türlü sınırlı fakat gerekli merakın da kolaylıkla yararlanabileceği bir tasnif metodu…

Bir rüya daha gerçek oluyor!
–Alev Alatlı

Alev Alatlı – derleyen

1944 İzmir doğumlu olan Alev Alatlı, liseyi Tokyo, Japonya’da okudu. Ekonomi & İstatistik lisansını ODTÜ’den Ekonomi & Ekonometri dalında, Yüksek Lisansını Fulbright bursu ile gittiği ABD, Vanderbilt Üniversitesi’nden (Nashville, Tennessee) aldı. Bilâhare, felsefe öğrenimine başlayan Alatlı, doktora çalışmalarını New Hampshire, Dartmouth College’de sürdürdü. İlâhiyat, Düşünce ve Medeniyet Tarihi üzerinde yoğunlaştı. 1974’de Türkiye’ye döndü, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesinde öğretim görevlisi, Ankara’da Devlet Planlama Teşkilatı’nda kıdemli ekonomist olarak çalıştı. California Üniversitesi (Berkeley) ile ortak psiko-dilbilim çalışmaları yürüttü. Cumhuriyet Gazetesi ile birlikte “Bizim English” adında bir dergi çıkaran Alatlı, daha sonra Türk Yazarlar Kooperatifinde (YAZKO) başkan yardımcısı olarak görev aldı.

Eserleri: 1985 ve 1986 yıllarında Edward Said’in “Haberlerin Ağında İslam” (Covering Islam) ve “Filistin’in Sorunu” (The Question of Palestine ) adlı çevirileri yayınlandı. Filistin davasını duyurmak üzere yaptığı çalışmalar dolayısıyla, Tunus’da sürgün olan Yaser Arafat tarafından Özgürlük Madalyası ile onurlandırıldı. Yayınlanmış ilk telif eseri, “Aydın Despotizmi”dir (Despotism of the Intellectuals). Bunu, 1985’de “Yaseminler Tüter mi Hala?” (Jasmines Smoke No More!) izledi. Yazarlar Birliğinin “Yılın En İyi Romanı” ödülünü alan “İşkenceci” (The Torturer) 1987’de geldi. “İşkenceci” kendisini izleyen “Or’da kimse var mı?” (Is there anybody out there?) dörtlüsünün öncüsüydü. 1992’de yayınlanan “Viva la Muerte” yi, 1993’de “Nuke Türkiye” (Nuke Turkey!), “Valla Kurda Yedirdin Beni” (You Sure Made Me a Prey to the Wolves) ve “OK Musti, Türkiye Tamamdır!” (OK Mustafa, Turkey is Dealt With!) izledi. “Kadere Karşı Koy A.Ş.” (Resist Your Fate, Incorporated) 1995’de yayınlandı. 1999’da “Eylül 1998” (September 1998) isimli küçük bir nesir-nazım denemesini, 2000 yılında “Schrödingerin Kedisi, Kabûs” ve 2001 yılında “Schrödingerin Kedisi, Rüya” izledi.

“Gogol’un İzinde” (On the Footsteps of Gogol) başlıklı nehir romanın ilk cildi olan “Aydınlanma Değil, Merhamet!” 2004 Haziran ayı sonunda okurlarla buluştu. Bu kitabı serinin diğer romanları olan “Dünya Nöbeti” ve “Eyy Uhnem! Eyy Uhnem” takip etti. 2004 yılında Tunuslu Hayrettin Paşa’nın yazdığı “En Emin Yol” adlı eserini Şehabettin Yalçın’la birlikte dilimize kazandırmıştır.

Alev Alatlı’nın ayrıca deneme ve günlük yazılarının derlendiği “Şimdi Değilse, Ne zaman?” (If not now, when?) 2002, “Hayır Diyebilmeli İnsan” 2005, “Hatırla Geçmişin Geleceğindir” 2007 ve röportajlarından oluşan “Alev Alatlı ile Türkiye ve Dünya” (Turkey and the World with Alev Alatlı) 2003 isimli dört kitabı daha bulunmaktadır.

Siyasal Bilimler üzerine 2008’de “Yorumsuz”u ve 2009’da ise Ayşe Kulin, Liz Behmoaras ve Nurşen Mazıcı ile birlikte “Yalnız Değilsin”i kaleme almıştır. “Aklın Yolu da Bir Değildir…” 2009, “Hollywood’u Kapattığım Gün” 2009 yazdığı son kitaplardır.

Kapadokya Üniversitesinin kurucu vakfı, İlke Eğitim ve Sağlık Vakfı’nın Mütevelli Heyet Üyesi ve Yönetim Kurulu Başkanıdır.

İÇİNDEKİLER

Cilt IV
Büyük Yüzleşme
(1606-1923/I)
Notlar…………………………………………………………………………………………………………………………753
Kısaltmalar………………………………………………………………………………………………………………..755

HUKUK, MALIYE, BÜROKRASI VE RESMÎ YAZIŞMA GELENEĞI
Ramazaniye Dağıtımı Hakkında Hüküm……………………………………………………………761
Kudüs Rum ve Latin Kiliseleri Arasındaki Anlaşmazlığa Dair Ferman…………….762
Kızılbaş Cariyelerle Nikâh Hakkında Fetva………………………………………………………..764
Ehl-i Sünnet ile Kızılbaş’ı Fark Etmek İçin Verilen Fetevâ-yı Şerife Suretidir……765
Ehl-i Sünnet ile Kızılbaş’ı Ayırmak İçin Verilen Fetvadır………………………………….766
YENİLEŞME DÖNEMİ OSMANLI DOKÜMANTASYON TARİHİ
(Yahya Kemal Taştan)……………………………………………………………………………………………769
ANAYASA İDARİ-MALİ HUKUK BÜROKRASİ…………………………………………………….777
Müteferrika Matbaasının Açılışına Dair Fetva ve Ruhsat…………………………………..777
Fetva………………………………………………………………………………………………………………..777
Divan Hükmü………………………………………………………………………………………………….778
Mukaddes Topraklara Hizmet ve Hacıların Güvenliği……………………………………….779
Küçük Kaynarca Antlaşması……………………………………………………………………………….781
Faiz Batağındaki Aynaroz Ruhbanları ve Osmanlı Hukuku……………………………….784
III. Selim’in Fransa Kralı XVI. Lui ile Mektuplaşması……………………………………….786
Napolyon Bonapart’ın Mısır Halkına Beyan-nâmesi………………………………………….788
Kahire Sakinlerine Beyan-nâme………………………………………………………………………789
Napolyon’un Mısır Fetih-nâmesi……………………………………………………………………..789
Sened-i İttifak………………………………………………………………………………………………………790
Yeniçeri Ocağının Kaldırılmasına İlişkin Ferman………………………………………………793
İlk Gazete Takvim-i Vekâyi’nin Önsözü………………………………………………………………795
Baltalimanı Anlaşması………………………………………………………………………………………..797

AİLE HUKUKU…………………………………………………………………………………………………………799
Boşanma Hukukuna Dair Örnek Fetva ve Hükümler…………………………………………799
Fetva (25 Haziran 1690)…………………………………………………………………………………..799
Afife Hatun ve Ali Paşa-zâde Ahmed Beğ’in Anlaşmalı Boşanma Davası
(12 Aralık 1727)………………………………………………………………………………………………799
Emine ve Yusuf ’un Davası (31 Mart-9 Nisan 1771)………………………………………….800
İsteyerek Çocuk Düşürenler Hakkında Ferman………………………………………………….800
Yüksek Başlık Parasına Devlet Müdahalesi…………………………………………………………802
Üç Talakla Boşandıktan Sonra Nikâha Dair Hüküm………………………………………….804
7 Ekim 1845 Tarihli Meclis-i Vâlâ Kararı…………………………………………………………805

ASKERÎ TARİH
Donanma-yı Hümâyûn Emir-nâmesi………………………………………………………………….809
17 Ekim 1669 Tarihli Ferman…………………………………………………………………………..809
Donanmanın İhtiyaçları ve Giderleri (Hezarfen Hüseyin Efendi)……………………….811
Atıcılar Kanun-nâmesi………………………………………………………………………………………..812
Ümmü’l-Gazâ (Bayramoğlu Ali Ağa)……………………………………………………………………815
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………..815
Kale Kuşatması, Hendek Kazımı, Humbara……………………………………………………..816
Ehl-i İslam Dilaverlerine Emr-i Şerif (1773)……………………………………………………….817
Usûl ü Fenn-i Harb………………………………………………………………………………………………819
Savaş Sanatı……………………………………………………………………………………………………..820
Karaya Asker Çıkarma…………………………………………………………………………………….821
Etrafı Siperler ile Çevrilen Çadır-Ordugâhlar…………………………………………………..821
Ambarlar…………………………………………………………………………………………………………822

SİYASET-NÂME ISLÂHÂT-NÂME VE LÂYİHALAR
Kitâb-ı Müstetâb………………………………………………………………………………………………….825
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………..825
Sadrazam ve Sâir Devlet Erkânına Din ve Devlet İşlerine Dair Yedi Soru…………825
Kanûn-nâme-i Sultânî li Aziz Efendi…………………………………………………………………..828
Kürdistan Beylerinin Durumu…………………………………………………………………………828
Risaleler (Koçi Bey)……………………………………………………………………………………………..830
Yönetimde Bozulmanın Nedeni……………………………………………………………………….830
Halkın Durumu……………………………………………………………………………………………….831
Para Basımında Dikkat Etmesi Gereken Hususlarla İlgili Sultan
İbrahim’e Tavsiye…………………………………………………………………………………………………. 832
İlmiye Hakkında Sultan İbrahim’e Tavsiyeler……………………………………………………833
Düstûrü’l-Amel li-Islâhi’l-Halel (Kâtip Çelebi)……………………………………………………834
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………..834
Devlet Yapısında Bozulma; Bütçe Açığı ve Askerin Çokluğu
Bunalımının Çözümü………………………………………………………………………………………835
Telhîsü’l-Beyân fî Kavânîn-i Âl-i Osmân (Hezarfen Hüseyin Efendi)………………….837
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………..837
Yavuz Sultan Selim’e Dair…………………………………………………………………………………838
Nesâyihü’l-Vüzerâ ve’l-Ümerâ (Defterdar Sarı Mehmed Paşa)…………………………….839
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………..840
Adaletle Hükmetme…………………………………………………………………………………………840
Rüşvet……………………………………………………………………………………………………………..840
Usûlü’l-Hikem fi Nizâmi’l-Ümem (İbrahim Müteferrika)……………………………………842
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………..843
Coğrafya İlmi…………………………………………………………………………………………………..844
Penah Efendi Mecmuası………………………………………………………………………………………846
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………..846
Askerler Hakkında…………………………………………………………………………………………..846
Koca Sekbanbaşı Risalesi…………………………………………………………………………………….848
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………..848
Nizâm-ı Cedid’in Yeniçerilere Karşı Üstün Yönleri…………………………………………..849
İrad-ı Cedid Hazinesi………………………………………………………………………………………851
Nizam-ı Cedid Layihaları…………………………………………………………………………………….852
Ordunun Düzeni Hakkında Yusuf Paşa’nın Raporu…………………………………………852
Ordunun Düzenine Dair Tatarcık-zâde Abdullah’ın Teklifleri………………………….853
Ordunun Durumu Hakkında Abdullah Birri Efendi’nin raporu………………………853
Hacı İbrahim Efendi’nin Orduyla İlgili Raporu………………………………………………..854
Sun’i Efendi’nin Ordu Hakkındaki Raporu………………………………………………………855
Asker Yevmiyesiyle İlgili Firdevs Efendi’nin raporu…………………………………………855
Topçu Nizamıyla İlgili Defterdar Şerif Efendi’nin Raporu………………………………..856
Topçu ve Sür’at Topçuları Hakkında………………………………………………………………..856
Sipah ve Silahdar Ocaklarıyla İlgili Hacı İbrahim Efendi’nin Raporu……………….856
Humbaracı ve Lağımcı Ocakları Hakkında Defterdar Şerif Efendi’nin Raporu……857
Fransız Brentano’nın Raporu……………………………………………………………………………857
Lâyihalar (Ahmet Cevdet Paşa)……………………………………………………………………………857
Osmanlı Devleti’nin Dayandığı Dört Direk……………………………………………………..857
Reşit Paşa’nın Rusya’ya Karşı Turan Konfederasyonu Kurma Teşebbüsü………….859

KRONİKLER
Zübdetü’t-Tevârîh (Sâfî Mustafa)…………………………………………………………………………863
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………..863
I. Ahmed’in Namaz Konusundaki Hassasiyetine Dair Menkıbeler…………………..863
Şehzade Osman’ın Doğumu ve İstanbul’da Yapılan Şenlikler……………………………864
Musîbet-nâme (Hüseyin Tugi)……………………………………………………………………………..865
II. Osman’ın Katli…………………………………………………………………………………………….865
Hasan Bey-zâde Târîhi…………………………………………………………………………………………868
Haçova Meydan Savaşı…………………………………………………………………………………….868
IV. Murad’ın Revan Önlerine Varıp Kaleyi Kuşatması……………………………………..869
Peçevî Târîhi (Peçuylu İbrahim)…………………………………………………………………………..870
Kuyruklu Yıldız……………………………………………………………………………………………….871
Makbul İbrahim Paşa’nın Hikâyesi…………………………………………………………………..871
İstoyni Belgrat’ın Elden Çıkışı ve Tabur Savaşı…………………………………………………871
IV. Murad’ın Kişiliği…………………………………………………………………………………………873
Hafız Ahmed Paşa’nın Katli……………………………………………………………………………..873
IV. Murad’ın Mertçe Bir Davranışı…………………………………………………………………..874
Fezleke (Kâtip Çelebi)…………………………………………………………………………………………..874
Celali Cennet-karıoğlu’nun Sonu…………………………………………………………………….874
Hafız Ahmed Paşa’nın Bağdat Kuşatması Esnasında Askerin İsyanı…………………875
Kahvehanelerin Kapatılıp Tütünün Yasaklanması…………………………………………….876
Revan Kalesi’nin Fethi……………………………………………………………………………………..876
Ravzatü’l-Ebrâr ve Zeyl-i Ravzatü’l-Ebrâr (Karaçelebi-zâde Abdülaziz Efendi)…..878
Acem Elçisinin Gelişi ve Emirgûneoğlu’nun İdamı………………………………………….878
Sultan İbrahim’in Katli…………………………………………………………………………………….878
Saray-ı Enderun Topkapı Sarayında Hayat (Ali Ufki Bey)…………………………………..880
Saray Müzikhanesi ve Türklerde Müzik……………………………………………………………880
Hazine Odası…………………………………………………………………………………………………..881
Padişahın Yemeği…………………………………………………………………………………………….881
Falaka Cezası…………………………………………………………………………………………………..882
Sahaifü’l-Ahbâr (Müneccimbaşı Ahmed b. Lütfullah)………………………………………….882
Edirne’nin Başkent Oluşu………………………………………………………………………………..883
Yıldırım Bayezid’in İçkiye Tevbesi……………………………………………………………………883
Karaman Seferi ve İstanbul’daki Aksaray Mahallesi’nin Kurulması…………………..884
Şehzade Mustafa’nın Katli………………………………………………………………………………..884
Kapıkulunun İsyanı………………………………………………………………………………………….884
Köprülü Mehmed Paşa’nın Vefatı ve Oğlu Fazıl Ahmed Paşa’nın
Veziriazam Olması…………………………………………………………………………………………..885
Kamaniçe Kalesi’nin Fethi……………………………………………………………………………….885
Zeyl-i Fezleke (Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa)………………………………………………….886
Osmanlı Tarihinin Tek Recm Vakası………………………………………………………………..886
Divan Toplantılarının Yeniden Dörde Çıkarılması…………………………………………..887
Nusret-nâme (Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa)…………………………………………………..888
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………..888
Şeyhülislam Feyzullah Efendi’nin Katli…………………………………………………………….888
Büyük Deprem………………………………………………………………………………………………..889
Tarih-i Naîmâ (Mustafa Naîmâ)…………………………………………………………………………..890
Naîmâ’ya Göre Tarihçinin Uyması Gereken İlkeler………………………………………….890
Öldürüldükten Sonra Kösem Sultan’ın Mallarına El Konulması………………………892
İstanbul Tarihi (Eremya Çelebi Kömürcüyan)……………………………………………………..894
Eminönü………………………………………………………………………………………………………….894
İstanbul Fırınları……………………………………………………………………………………………..895
Topkapı……………………………………………………………………………………………………………895
Elekçi Dede Türbesi…………………………………………………………………………………………895
Esirler ve Esir Pazarı………………………………………………………………………………………..896
Tarih-i Râşid (Râşid Mehmed Efendi)………………………………………………………………….897
Damad Ali Paşa’nın Şehadeti ve Petervaradin Bozgunu……………………………………897
Destârî Sâlih Tarihi……………………………………………………………………………………………..899
Patrona Halil’in Katli……………………………………………………………………………………….899
Tahkîk ve Tevfîk (Râgıp Paşa)………………………………………………………………………………901
Yazılış Sebebi, Adı ve İçeriği…………………………………………………………………………….901
Hülâsatü’l-İ‘tibâr (Ahmed Resmi)……………………………………………………………………….903
Yazılış Sebebi ve Adı………………………………………………………………………………………..903
Rusya ile Savaşı Uzatan Devlet Adamları Hakkında…………………………………………905
Âsım Tarihi (Ahmed Âsım Efendi)………………………………………………………………………906
Filozoflar ve Fransız Devrimi…………………………………………………………………………..906
Mür’i’-t-Tevârih (Şem’dânî-zâde Süleyman Efendi)………………………………………………908
Beşinci Mezhep Tartışması………………………………………………………………………………908
Mehâsinü’l-Âsâr ve Hakâikü’l-Ahbâr (Vâsıf Târihi)…………………………………………….910
Tatar’ın Durumu……………………………………………………………………………………………..910
Fezleke-i Nasihat-i Kuşmânî (Ubeydullah Kuşmânî)…………………………………………..912
Kabakçı Mustafa Risalesi………………………………………………………………………………….912
Üss-i Zafer (Sahhaflar Şeyhi-zâde Esad Efendi)…………………………………………………….914
Bektaşiler ve Yeniçeri Ocağının Kaldırılması……………………………………………………915
Şânî-zâde Tarihi…………………………………………………………………………………………………..917
Tarih İlmine Dair…………………………………………………………………………………………….917
Tarih-i Lutfi (Ahmed Lutfi Efendi)……………………………………………………………………….919
Tarihçinin Karşılaştığı Güçlükler ve Beklentileri……………………………………………..919
Vakanuvislik…………………………………………………………………………………………………….920
Târîh-i Atâ……………………………………………………………………………………………………………921
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………..922
Netâyicü’l-Vukû‘ât (Mustafa Nuri Paşa)……………………………………………………………….923
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………..924
Devlet İleri Gelenleri Hakkında……………………………………………………………………….924
Târih-i Devlet-i Osmaniyye (Hammer)……………………………………………………………….926
Küçük Kaynarca Antlaşması Türk Tarihi İçin Ne İfade Eder?…………………………..926
Târih-i Cevdet (Ahmet Cevdet Paşa)……………………………………………………………………929
Hükümetlerin Tavırları ve Çeşitleri………………………………………………………………….929
Ma’rûzât (Ahmet Cevdet Paşa)……………………………………………………………………………..930
Vatan Uğruna…………………………………………………………………………………………………..930
Tezâkir (Ahmet Cevdet Paşa)……………………………………………………………………………….932
Mustafa Reşid Paşa ve Diplomasi Yöntemi……………………………………………………….932
İstanbul’da Yarım Asırlık Vekâyi-i Mühimme (Basiretçi Ali Efendi)…………………..933
Tarih yahut Güft u Gû……………………………………………………………………………………..933
Geçen Asırda Devlet Adamlarımız (Ali Rıza – Mehmed Galib)…………………………..935
Uryanî-zâde Ahmed Esad Efendi…………………………………………………………………….935
Gök Bayrak (Leon Cahun)……………………………………………………………………………………937
Lâle Devri (Ahmet Refik Altınay)…………………………………………………………………………939
Tesâvîr-i Ricâl (Ahmet Refik Altınay)…………………………………………………………………..941
Payitahtta Cuma Namazı Yasağı………………………………………………………………………941
İki Komite İki Kıtâl Kafkas Yollarında (Ahmet Refik Altınay)…………………………….943
Anadolu’da Açlık, Sefalet ve Ölüm…………………………………………………………………..943

SEFÂRET-NÂMELER
Viyana Sefareti Takriri (Zülfikar Ağa)…………………………………………………………………949
Elçi Olarak Tayin Edilmesi………………………………………………………………………………949
Avusturyalı Serdarın Huzurunda…………………………………………………………………….949
Zülfikar Ağa’nın Barış Teklifine İmparatorun Cevabı……………………………………….951
Viyana Sefareti (Seyfullah Ağa)……………………………………………………………………………952
Viyana’ya Varış ve İlk Münasebetler…………………………………………………………………952
İmparatorun Ölümü………………………………………………………………………………………..954
Paris Sefaret-nâmesi (Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi)…………………………………..954
Fransa’da Kadınlara Gösterilen İtibar……………………………………………………………….955
Gel-Git Hakkında……………………………………………………………………………………………955
Opera………………………………………………………………………………………………………………955
Versay Sarayı……………………………………………………………………………………………………956
İran Sefaret-nâmesi (Dürrî Ahmed Efendi)…………………………………………………………958
Safevi Şahı III. Tahmasb’ın Huzurunda……………………………………………………………959
Şah ve Ülkesinin Tasviri…………………………………………………………………………………..960
Rusya Sefaret-nâmesi (Mehmed Emnî Efendi)…………………………………………………….961
Moskova………………………………………………………………………………………………………….962
Petrekhof Mesiresi…………………………………………………………………………………………..962
Viyana Sefaret-nâmesi (Mustafa Hattî Efendi)……………………………………………………..963
Opera………………………………………………………………………………………………………………964
Rasathane ve Elektrikle Tanışan Osmanlı Elçisi……………………………………………….965
Viyana ve Berlin Sefaret-namesi (Ahmed Resmî Efendi)…………………………………….966
Avusturya’nın Yönetim Şekli……………………………………………………………………………967
Viyana……………………………………………………………………………………………………………..967
Leh Ülkesi……………………………………………………………………………………………………….968
Berlin………………………………………………………………………………………………………………968
Nemçe Sefaret-nâmesi (Ebubekir Ratıp Efendi)…………………………………………………..970
Balo…………………………………………………………………………………………………………………971
Opera, Komedya ve Tragedya………………………………………………………………………….971
Dil Akademisi………………………………………………………………………………………………….972
Londra Sefâret Takriri (Yusuf Âgâh Efendi)………………………………………………………..973
Kralın Huzurunda……………………………………………………………………………………………973
Paris Sefaret-nâmesi (Seyyid Ali Efendi)……………………………………………………………..975
Toulon Tersanesi……………………………………………………………………………………………..975
Fransa……………………………………………………………………………………………………………..976
İtalya Seyahat-nâmesi (Sadık Rıfat Paşa)……………………………………………………………..977
Milano…………………………………………………………………………………………………………….978
Como’da “Muhteşem Süleyman” Tasvirini Ziyaret……………………………………………979
Pisa………………………………………………………………………………………………………………….979

ESÂRET-NÂME HÂTIRÂT VE GÜNLÜKLER
Asiye Hatun’un Rüya Defteri……………………………………………………………………………….983
Şeyhle Nikâh Rüyası………………………………………………………………………………………..983
Rüyada Peygamberle Nikâhlanması…………………………………………………………………983
Bir Başka Peygamber Rüyası……………………………………………………………………………984
Sohbet-nâme (Seyyid Hasan)……………………………………………………………………………….984
Oğlunun Vebadan Ölümü………………………………………………………………………………..984
Deniz Kenarında Gezinti ve Ziyafet…………………………………………………………………985
Gündelik Hayat……………………………………………………………………………………………….985
Hatıralar (Niyâzî-i Mısrî)……………………………………………………………………………………..985
İzni Olmadan Camilerde Hutbe Okutan II. Mustafa………………………………………..986
II. Mustafa’nın Yahudi Soyundan Olduğu ve Tahta Kırım Hanının
Geçmesi Gerektiği……………………………………………………………………………………………986
Ölüp Ölüp Dirildiği Hakkında…………………………………………………………………………986
Haltercümesi (Şeyhülislam Feyzullah Efendi)………………………………………………………987
Vanî Mehmed Efendi’nin Hayatına Etkisi………………………………………………………..987
İlk Şeyhülislamlığından Azli ve Sürülmesi……………………………………………………….988
Esâret-nâme (Temeşvarlı Osman Ağa)………………………………………………………………….988
Zindanda Hayat……………………………………………………………………………………………….989
Esarette Aşk…………………………………………………………………………………………………….989
Cerîde (Telhîsî Mustafa Efendi)…………………………………………………………………………….990
Amasya’da Bir Gezinti……………………………………………………………………………………..990
Diyarbakır Hakkında……………………………………………………………………………………….990
Bayezid’de Bir Kız Çocuğunun Kaybolması……………………………………………………..991
Sadabad’a Dair…………………………………………………………………………………………………991
Pahalılıktan Şikâyet………………………………………………………………………………………….991
Havadisü Dımışk el-Yevmiyye (Ahmet Bedirî)……………………………………………………991
Pahalılıktan Yakınma……………………………………………………………………………………….992
1759 Şam Depremi…………………………………………………………………………………………..992
Rûz-nâme (Molla Mustafa)…………………………………………………………………………………..993
Hristiyanlara Zulüm ve Allah’ın Cezası……………………………………………………………993
Veba Salgını…………………………………………………………………………………………………….994
Kuraklık…………………………………………………………………………………………………………..994
Saraybosna’da 1788 Yangını……………………………………………………………………………..994
Cerîde (Hafız Mehmed bin Süleyman)………………………………………………………………….995
İngiliz Donanmasının Boğaz’a Demirlemesi…………………………………………………….995
Üsküdar’da Çete Savaşı…………………………………………………………………………………….995
Gümrükçü Hasan Ağa’nın Vefatı……………………………………………………………………..995
Silahtara ve Eşine Beddua………………………………………………………………………………..995
İstanbul’da Kıtlık……………………………………………………………………………………………..996
Bir Sihirbazın Öldürülmesi……………………………………………………………………………..996
Beyoğlu’nda Yangın…………………………………………………………………………………………996
Letaif-i Enderun (Çuhadar İlyas Ağa)………………………………………………………………….996
Enderun’da Bulaşıcı Hastalık……………………………………………………………………………997
Yenisarayda Bayram Töreni……………………………………………………………………………..997
Şehzadelerde Çiçek Hastalığı……………………………………………………………………………997
Talimde Atış Kazası…………………………………………………………………………………………997
Tabsıra (Akif Paşa)……………………………………………………………………………………………….998
İstefenaki ve Bonsonbi’nin İhmalkârlığı, Pertev Paşa’nın Düşmanlık ve Öfkesi……998
Aşçı Dede’nin Hatıraları (Aşçı İbrahim Dede)…………………………………………………..1001
Süleymaniye Rüştiyesi……………………………………………………………………………………1002
Erzurum Yolunda…………………………………………………………………………………………..1002
Târihçe-i Vak‘a-i Zağra (Hüseyin Raci Efendi)…………………………………………………..1003
Garip Bir Olay……………………………………………………………………………………………….1003
Eski Zağra’da Rus İşgali………………………………………………………………………………….1003
Camide Yapılanlar………………………………………………………………………………………….1004
Seyahat Jurnali (Direktör Âli Bey)……………………………………………………………………..1004
Kelek……………………………………………………………………………………………………………..1005
Bağdat’ın Ziyaretgâhları…………………………………………………………………………………1005
Bombay Limanı ve Şehri………………………………………………………………………………..1005
Hindular………………………………………………………………………………………………………..1005

DİN VE DİN KAYNAKLI LİTERATÜR
KUR’AN MEAL TEFSİR………………………………………………………………………………………….1009
Karabaş Tecvîdi (Abdurrahman Karabaşi)…………………………………………………………1009
Harflerin Çıkış Yerleri (Mahâric-i Hurûf)………………………………………………………1009
Harflerin Sıfatları (Sıfât-ı Hurûf)……………………………………………………………………1009
Sesi Uzatan Harfler (Hurûf-ı Med)…………………………………………………………………1009
İhfâ, İzhâr, İklâb, İdgâm-ı Maa’l-ğunne, İdgâm-ı Bilâğunne,
Kalkale, Lafzatullâh, Sekte……………………………………………………………………………..1009
Tibyân Tefsîri (Ayntabî Mehmet Efendi)…………………………………………………………….1010
Fâtiha Suresi (1-2. Âyetler)…………………………………………………………………………….1010
Rûhu’l-Beyân (İsmail Hakkı Bursevî)…………………………………………………………………1015
Fatiha 1………………………………………………………………………………………………………….1015
Enfal 2……………………………………………………………………………………………………………1016
Ra‘d 28…………………………………………………………………………………………………………..1016
Alak 4…………………………………………………………………………………………………………….1017
İhlas 1……………………………………………………………………………………………………………1018
HADİS……………………………………………………………………………………………………………………..1019
Keşfü’l-Hafâ (Aclûnî)…………………………………………………………………………………………1019
Mukaddime……………………………………………………………………………………………………1019
“İlmi Çin’de de Olsa Talep Edin. Çünkü İlim Talep Etmek
Her Müslüman’a Farzdır.”……………………………………………………………………………….1020
“Cennet, Annelerin Ayakları Altındadır.”……………………………………………………….1021
“Allah Bana Yeter; O, Ne Güzel Vekildir.”……………………………………………………….1021
“Sen Olmasaydın, Eğer Sen Olmasaydın Felekleri (Âlemleri) Yaratmazdım.”…… 1022
FIKIH………………………………………………………………………………………………………………………1023
Mecma‘u’l-Enhur fî-Şerhi Mülteka’l-Ebhur (Şeyhî-zâde)………………………………….1023
AKÂİD – İLMİHAL…………………………………………………………………………………………………1026
Mızraklı İlmihal…………………………………………………………………………………………………1026
Kelime-i Şehâdet……………………………………………………………………………………………1026
Ahkâm-ı Şer’iyye……………………………………………………………………………………………1026
Tafsîlî İman……………………………………………………………………………………………………1027
Merahu’l-Ma’âlî fî-Şerhi’l-Emâlî (Mütercim Âsım)……………………………………………1027
SİYER………………………………………………………………………………………………………………………1031
Kısas-ı Enbiyâ ve Tevârîh-i Hulefâ (Ahmet Cevdet Paşa)…………………………………..1031
Cengiz’in İslâm Ülkelerine Saldırması……………………………………………………………1031
TASAVVUF AHLAK……………………………………………………………………………………………….1035
Menâkıb-ı Kethüdâzâde Ârif Efendi (Emîn Efendi)…………………………………………..1035
Dergeh-nâme…………………………………………………………………………………………………1035
Tibyânu Vesâili’l-Hakâik (Harîrîzâde Kemâleddin Efendi)………………………………..1038
Önsöz…………………………………………………………………………………………………………….1038
Zikir………………………………………………………………………………………………………………1038
Biat ve Söz Almak………………………………………………………………………………………….1039
Hırka Giydirmek……………………………………………………………………………………………1039
İzin ve İcazet Vermek…………………………………………………………………………………….1040
İstanbul Tekkeleri Silsile-i Meşâyih (Zâkir Şükrü Efendi)………………………………….1040
Kocamustafapaşa Tekkesi………………………………………………………………………………1041
Balat Tekkesi………………………………………………………………………………………………….1041
Merkez Efendi Tekkesi…………………………………………………………………………………..1041
Himmet-zâde Tekkesi…………………………………………………………………………………….1041
Nureddin’in Tarikatinden Hâcegî Tekkesi………………………………………………………1042
Çırakçı Tekkesi………………………………………………………………………………………………1042
Ömer Hulusi Tekkesi……………………………………………………………………………………..1042
Mirahur Tekkesi…………………………………………………………………………………………….1042
Ordu Şeyhi Tekkesi………………………………………………………………………………………..1042
Kefeli Tekkesi…………………………………………………………………………………………………1042
Çene-zâde Tekkesi…………………………………………………………………………………………1043
Mehmed Paşa Tekkesi……………………………………………………………………………………1043
Abdal Yakub Dede Tekkesi…………………………………………………………………………….1043
Şeyh Seyyid Resmî Tekkesi…………………………………………………………………………….1043
Aydınzâde Tekkesi…………………………………………………………………………………………1043
Tahir Ağa Tekkesi…………………………………………………………………………………………..1044
Şeyh Hamza Efendi Tekkesi……………………………………………………………………………1044
Uşşakî Tekkesi……………………………………………………………………………………………….1044
Hulvî Efendi Tekkesi………………………………………………………………………………………1044
Remlî Tekkesi………………………………………………………………………………………………..1044
Mecmû‘a-i Tekâyâ (Bandırmalızâde Ahmed Münîb Efendi)……………………………….1045
Ayin Günü Cuma Olan Tekkeler……………………………………………………………………1046
Ayin Günü Cumartesi Olan Tekkeler……………………………………………………………..1046
Ayin Günü Pazar Olan Tekkeler…………………………………………………………………….1047
Ayin Günü Pazartesi Olan Tekkeler……………………………………………………………….1047
Ayin Günü Salı Olan Tekkeler………………………………………………………………………..1048
Ayin Günü Çarşamba Olan Tekkeler……………………………………………………………..1048
Ayin Günü Perşembe Olan Tekkeler………………………………………………………………1049
Tomâr-ı Turuk-ı Aliyye (Sadık Vicdani)…………………………………………………………….1049
Sufi ve Tasavvuf……………………………………………………………………………………………..1050
Melamilik………………………………………………………………………………………………………1050
Halvetiyye Silsile-nâmesi……………………………………………………………………………….1051

BİLİM
Tertîbü’l-Ulûm (Saçaklı-zâde Mehmed Efendi)………………………………………………….1055
Mukaddime……………………………………………………………………………………………………1055
MATEMATİK………………………………………………………………………………………………………….1058
Hisâb el-Küsûr (İsmail Gelenbevî)……………………………………………………………………..1058
Cebir ve Mukabele Yoluyla Bilinmeyenin Bulunması Hakkında…………………….1058
Tercüme-i Usûlü’l-Hendese (Hüseyin Rıfkı Tamânî)………………………………………….1061
Gözlemler ve İtirazlar (Geometri)………………………………………………………………….1061
Mecmûa-i Ulûm-i Riyâziyye (Başhoca İshak Efendi)…………………………………………1064
Sayma ve Rakamla Yazma………………………………………………………………………………1064
Kâmus-ı Riyâziyât (Salih Zeki)…………………………………………………………………………..1066
Âsâr-ı Bâkiye (Salih Zeki)…………………………………………………………………………………..1068
Doğu’da Trigonometri Biliminin Doğuşu……………………………………………………….1069
ASTRONOMİ………………………………………………………………………………………………………….1071
Secencelü’l-Eflâk fî-Gâyeti’l-İdrâk (Tezkireci Köse İbrâhim Efendi el-Zigetvârî)……1071
Mukaddime……………………………………………………………………………………………………1071
Tercüme-i Zîc-i Lalande (Müneccimbaşı Hüseyin Hüsni)………………………………….1073
Ortalama Zamandan Gerçek Kavuşum ve Karşı Konum
Zamanının Çıkarılması………………………………………………………………………………….1073
FİZİK……………………………………………………………………………………………………………………….1075
Füyûzât-ı Mıknatîsiyye (İbrahim Müteferrika)…………………………………………………..1075
Yerkürenin Hareketi ve Sapma Açısı………………………………………………………………1076
Risâle-i Hikmet-i Tabîiye (Yahya Naci Efendi)…………………………………………………..1077
Düşen Cismin Hızının Artış Oranı………………………………………………………………..1078
Fırlatılan Cismin Yükselmesi Sırasında Hızının Azalma Oranı………………………1079
İlm-i Cerr-i Eskâl (Bostânîzâde Mehmed Tahir Paşa)…………………………………………1080
Mekanik Bilimi………………………………………………………………………………………………1080
Usûl-i Hikmet-i Tabîiye (Mehmet Emin Derviş Paşa)………………………………………..1082
Serbest Düşme Hareketi…………………………………………………………………………………1082
İlm-i Hikmet-i Tabîiye (Antranik Gırcikyan)……………………………………………………..1085
Maddenin Yapısı, Kuvvet, Hareket…………………………………………………………………1085
KİMYA…………………………………………………………………………………………………………………….1088
Mecmûa-i Ulûm-i Riyâziyye (Başhoca İshak Efendi)…………………………………………1088
Yanıcı Maddeler İlminde Doğal Ateşin Mahiyeti, Niteliği ve Özellikleri…………1088
Ateşin Eylem ve Etkileri…………………………………………………………………………………1089
Kimyâ-yı Tıbbî (Kırımlı Aziz Bey)……………………………………………………………………..1089
Kimya Deneylerinde Kullanılacak Aletler………………………………………………………1090
ZOOLOJİ – BOTANİK – JEOLOJİ…………………………………………………………………………..1093
İlm-i Tabakâtü’l-Arz (Rusçuklu Mehmed Ali Fethi)…………………………………………..1093
Jeoloji…………………………………………………………………………………………………………….1093
İlm-i Hayvânât ve Nebâtât (Mehmed Salih Efendi)……………………………………………1094
Botanik………………………………………………………………………………………………………….1094
COĞRAFYA…………………………………………………………………………………………………………….1096
Tuhfetü’l-Kibâr fî-Esfâri’l-Bihâr (Kâtib Çelebi)…………………………………………………1096
Mukaddime……………………………………………………………………………………………………1096
Kürenin Açıklaması……………………………………………………………………………………….1097
Harita ve Pusula…………………………………………………………………………………………….1097
Seyahat-nâme (Evliya Çelebi)……………………………………………………………………………..1098
Kasımpaşa……………………………………………………………………………………………………..1098
Tuhfetü’l Haremeyn (Nâbî)………………………………………………………………………………..1102
Mısır Yolunun Amansız Kumları……………………………………………………………………1102
Mısır Topraklarının Özellikleri………………………………………………………………………1103
TIP VE ECZACILIK……………………………………………………………………………………………….1105
Teşrîh-i Ebdân ve Tercümân-ı Kıbâle-i Feylesofân (Şirvânlı Şemseddîn-î İtâkî)……1105
Kalp Anatomisi………………………………………………………………………………………………1105
Kalp Boşluğunun Anatomisi………………………………………………………………………….1106
Meme Anatomisi……………………………………………………………………………………………1106
Yemek Borusu Anatomisi………………………………………………………………………………1106
Mide Üstü Yağ Dokusu Anatomisi…………………………………………………………………1107
Enmûzecü’t-Tıb (Emir Çelebi)……………………………………………………………………………1108
İçme Suları…………………………………………………………………………………………………….1108
Müfredat-ı İsa Efendi (Sakızlı İsa)………………………………………………………………………1110
Âtrîlâl, Ârgîs, Âlisen………………………………………………………………………………………1110
Resâilü’l-Müşfiye fî-Emrâzi’l-Müşkile (Hayâtî-zâde Mustafa Feyzî)………………….1112
Frengi Hastalığı, Belirtileri ve Tedavisi…………………………………………………………..1112
Tercüme-i Akrabadin Meliku (Nûh Efendi)……………………………………………………….1115
Peynir Şekeri Macunu, Macun, Üç Sandal Macunu, Kûstînû Macunu,
Latîfkânta Lilerâzî Macunu, Şînkânte Macunu, Demir Pası Macunu………………1115
Risâle-i Feyziyye fî-Lugati’l-Müfredâti’t-Tıbbiyye (Ebulfeyz Mustafa Efendi)…..1117
mey-bih, Meybuhtec, Meys, Meysûn, Mıgnâtîs, Mınah, Mısbâhü’r-rûm,
Mısır Baklası, Mışk, Miʿâ, Mîʿa, Midâd, Mihenk Taşı, Milh, Milh-i Efâʿî,
Milh-i Mahtûm, Milh-i Sînî, Miltâ, Mînâ, Mirʿızzâ, Mirrîh, Mirrîh,
Mirrüs, Mis, Misk, Misket Alması, Miskü’l-cinn, Misvâk, Misvâk Ağacı,
Mişmiş, Mizmârü’r-râʿî, Mû, Mugâs, Muhallebi, Muhh, Muhh, Muhit,
Muhlis, Mukl, Mukl-ı Mekkî, Mûm, Mûmiyâ………………………………………………..1117
Mir’âtü’l-Ebdân fi-Teşrihi A‘zâi’l-İnsân (Şânîzâde Atâullah Mehmed Efendi)……1120
Beynin ve Bölümlerinin Disseksiyonu……………………………………………………………1120
Kolera Risalesi (Mustafa Behçet Efendi)…………………………………………………………….1124
Hezâr Esrâr (Mustafa Behçet Efendi)………………………………………………………………….1126
Mukaddime……………………………………………………………………………………………………1126
Nevruz İnançları ve Tahviliyye Macunu…………………………………………………………1127
Güneş Aslan Burcuna Girdiğinde Ziraat………………………………………………………..1127
Meteorolojik Tahminler…………………………………………………………………………………1127
Mıknatıs ve Keçi Kanı……………………………………………………………………………………1127
Mebâdî-i Fenn-i Rüşeym (Ali Vehbi Türküstün)………………………………………………..1128
Genel Embriyoloji………………………………………………………………………………………….1128
KELAM FELSEFE……………………………………………………………………………………………………1131
Terceme-i Mukaddime-i İbn Haldûn (Pîrî-zâde Mehmed Sâhib Efendi)……………1131
Pîrî-zâde’nin Önsözü……………………………………………………………………………………..1131
İbn Haldûn’un Önsözü…………………………………………………………………………………..1132
MANTIK………………………………………………………………………………………………………………….1135
el-Burhân fî-İlmi’l-Mantık ve Fenni’l-Mîzân (Gelenbevî İsmail Efendi)……………1135
Mantık, Düşünme (Nazar), Delâlet, Müfred ve Mürekkeb, Mecaz, Önerme,
Râbıta, Tenâkuz (Çelişki), Delîl, Kıyâs, Nazariyyât…………………………………………1135

KÜLTÜR-SANAT
MİMARİ………………………………………………………………………………………………………………….1141
Hadîkatü’l-Cevâmi‘ (Hâfız Hüseyin Ayvansarâyî)………………………………………………1141
Kemankeş Mustafa Paşa Medresesi Mescidi…………………………………………………..1141
Ahîzâde Cami………………………………………………………………………………………………..1142
Gülşenî Tekkesi Mescidi…………………………………………………………………………………1143
Fâtıma Sultân Cami……………………………………………………………………………………….1144
Şeyh Davud Mescidi………………………………………………………………………………………1145
MUSİKİ……………………………………………………………………………………………………………………1146
Mecmua-i Sâz u Söz (Ali Ufkî Beg)…………………………………………………………………….1146
Güfteler………………………………………………………………………………………………………….1146
İlaçlar…………………………………………………………………………………………………………….1147
Güfte Mecmuası (Hâfız Post)……………………………………………………………………………..1148
Rehavi Faslı Semâî, Sabâ Faslı Nakış Evfer Şeştari, Hüseynî Faslı Remel,
Hüseynî Faslı Darbıfetih, Hüseynî Faslı Semâî, Nevâ Faslı Evfer, Nevâ Faslı Varsağı,
Bayâti Faslı, Arazbar Faslı Devrirevân Şarkı, Acem Faslı Devrirevân Şarkı………. 1148
Kitâbu İlmi’l-Mûsikî alâ Vechi’l-Hurûfât (Dimitri Kantemir)…………………………..1149
Musiki Perdelerinin İşaretleri…………………………………………………………………………1150
Musiki İlmine Giriş………………………………………………………………………………………..1150
Bize Göre Makamların Sayıları ve Adları……………………………………………………….1151
İnce Sesli Perdelerdeki Makamlar…………………………………………………………………..1151
Görünüşte (Sözde) Makamlar………………………………………………………………………..1151
Terkîbler………………………………………………………………………………………………………..1151
Musikide Hoşlanıp Uyuşma ve Ters Düşüp Çatışma………………………………………1151
Eskilere Göre Musiki Edvârı…………………………………………………………………………..1152
Musikide Usulün Vezin ve Rakama Göre (Tesbit ve İcrâsının) İlmi………………..1152
Türlere Göre Musiki İcrası ve Fasıl…………………………………………………………………1152
Atrabü’l-Âsâr (Şeyhülislâm Es‘ad Efendi)…………………………………………………………..1153
Mukaddime……………………………………………………………………………………………………1153
İmâm-ı Sultânî İbrahim Efendi………………………………………………………………………1154
İsmail Ağa……………………………………………………………………………………………………..1154
Hâfız Post………………………………………………………………………………………………………1155
Yahyâ Çelebi…………………………………………………………………………………………………..1155
Hâtime…………………………………………………………………………………………………………..1156
Güfteler………………………………………………………………………………………………………………1156
Itrî Güfteleri………………………………………………………………………………………………….1156
Hüseynî, Bûselik, Eviç, Segâh, Baba Tâhir, Nakış Semai, Eviç, Irak,
Kürdî, Muhalif Irak, Muhayyer…………………………………………………………………1157
Yahyâ Nazîm Efendi Güfteleri………………………………………………………………………1158
Arazbar, Zencir, Acem Muhammes, Bayâtî Ağır Çenber,
Şehnâz Ağır Semâî, Bayâtî, Bestenigâr (Kazasker Mustafa İzzet Efendi)……1158
Dede Efendi’nin Bestelediği Güfteler…………………………………………………………..1159
Bestenigâr, İsfahan, Hicaz Yürük Semâî, Râst, Ferahfezâ (Abdullah Salâhî),
Mâhur, Bûselik (Keçeci-zâde İzzet Molla), Şehnâz İlahi……………………………1159
Hacı Ârif Bey’in Bestelediği Güfteler…………………………………………………………..1160
Râst, Muhayyer, Hicaz, Hicazkâr, Kürdilihicazkâr,
Nihâvend (Mehmed Sâdi Bey), Nihâvend (Mehmed Sâdi Bey), Nihâvend,
Hicazkâr, Bayâtî Araban, Kürdilihicazkâr (Niğdeli Hikmet Bey),
Segâh (Nâmık Kemâl), Nihâvend……………………………………………………………..1160
Zekâî Dede’nin Bestelediği Güfteler…………………………………………………………….1161
Acemaşîran, Hicazkâr Yürük Semâî, Hüzzâm Yürük
Semâî (Enderunlu Vâsıf), Hüseynî Aşîran, Mâhur……………………………………1162
Rauf Yektâ Bey’in Bestelediği Güfteler………………………………………………………..1163
Acemaşîran İlâhi (Yunus), İsfahan Tevşîh (Yunus), Yegâh İlahi (Sadık Vicdani),
Nevâ, Eviç, Segâh (Mehmet Emin Yurdakul), Bayâtî Arabân Bûselik
Ağır Semâî (Ahmet Avni Konuk), Bestenigâr, Sipihr,
Rast (Esbak Reji Komiseri Nuri Bey)………………………………………………………………..1163
Hoş Sadâ (İbnülemin Mahmut Kemal İnal)………………………………………………………..1164
Mukaddime……………………………………………………………………………………………………1164
Abdülaziz Han……………………………………………………………………………………………….1165
Ârif Bey…………………………………………………………………………………………………………1166
Âsım Yesâri Bey……………………………………………………………………………………………..1166
HAT………………………………………………………………………………………………………………………….1168
Tuhfe-i Hattâtîn (Müstakîm-zâde Süleyman Sâdeddin Efendi)…………………………..1168
Ebulfeth Sultan Mehmed Hân’ın Oğlu Sultan Bâyezîd-i Velî…………………………..1168
Ahmed Şemseddîn-i Karahisârî……………………………………………………………………..1169
Mirza Baysungur bin Şâhruh bin Mahmûd Timurlenk
(Gıyâseddîn Baysungur)………………………………………………………………………………..1169
Mustafa Dede Oğlu Şeyh Hamdullâh……………………………………………………………..1170
Ebulfeth Mehmet Han’ın Oğlu Sultân Bayezid’in Oğlu Sultân Korkut…………….1171
Son Hattatlar (İbnülemin Mahmut Kemal İnal)………………………………………………….1171
Mukaddime……………………………………………………………………………………………………1172
Hattatlara Dâir Yazılan Eserler – Tuhfe-i Hattâtîn…………………………………………..1172
Abdullah Zühdi Efendi………………………………………………………………………………….1173
Es‘ad Yesârî Efendi…………………………………………………………………………………………1173
Necmüddin [Okyay] Efendi…………………………………………………………………………..1174
Selma Hanım…………………………………………………………………………………………………1174
Cilvenaz Hanım……………………………………………………………………………………………..1174
NAKKAŞLIK……………………………………………………………………………………………………………1175
18. Yüzyılda İstanbul Sarayı’nda Tasvir Sanatı: Levnî (Filiz Çağman)………………1175
Levnî ve Surnâme: Bir Osmanlı Şenliğinin Öyküsü (Esin Atıl)…………………………1176
Şenlik Hazırlıkları………………………………………………………………………………………….1177
Şenlikte Rol Alanlar……………………………………………………………………………………….1178
Şenlikten Sahneler…………………………………………………………………………………………1178
GİYİM-KUŞAM TEŞRİFAT…………………………………………………………………………………….1180
Osmanlı Kostümleri (Octavien Dalvimart)………………………………………………………..1180
Ulemanın Reisi yahut Müderris, Kıyafetleriyle İstanbul Kadını, Arnavut,
Derviş, İstanbullu Çengi, Nizam-ı Cedid Askeri, Sömbekili Kadın,
Düşük Rütbeli Yeniçeri, Zabiti, Sipahi, Dîvan Azası, Silahtar Ağa,
Çavuşbaşı, Çuhadar, Boşnak, İskemle Ağası…………………………………………………..1180
Elbise-i Atîka (Jean Giovanni Brindesi)………………………………………………………………1183
Sultan İkinci Mahmud, Şeyhülislam, Kazasker, Pırpırı Esnafı, Keçeli,
Piyade Topçu Yüzbaşı, Eğri Kalpaklısı, Orta Sakası, Başçavuş, Şatır, Soytarı,
Elçiler Yasakçısı, Müjdecibaşı, Cüce, İç Oğlan Çavuşları, Müezzin…………………1183
Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü (Reşat Ekrem Koçu)………………………….1186
Açık Saçık Gezme Yasağı, Arı Resmi Nakışlı Amele Kazakları, Başmak,
Bâzûbend, Civelek Peçesi, Filâr, Lâden…………………………………………………………..1186
Derviş Çeyizi (Nurhan Atasoy)…………………………………………………………………………..1189
Minyatürlerde Türk Tarikat Giyimleri, Sarık, Destâr, Amâme, Gül, Hırka,
Tennûre, Teslim Taşı, Renklerin Anlamı, Gidiş Çeyizi……………………………………1189
Teşrîfât-ı Kadîme (Sahhaflar Şeyhizâde Es’ad Efendi)…………………………………………1192
Mevlid-i Şerîf Okunması……………………………………………………………………………….1192
Dîvân-ı Hümâyûn’da Kubbe Vezirlerinin Arza Girme Törenleri…………………….1195
Osmanlı Âdet, Merasim ve Tabirleri (Abdülaziz Bey)……………………………………….1196
Doğum Öncesi Ebe Tutma ve Diğer Hazırlıklar……………………………………………..1196
Mektep Cemiyeti, Cemiyet Günü Yapılanlar………………………………………………….1196
Evlenme, Evlenecek Gençlere Kız Arama……………………………………………………….1197
Ramazan Geceleri Konaklarda Sahur……………………………………………………………..1197
Halktan Hanımların Ev İçi Kıyafeti………………………………………………………………..1198
Mendiller, Taraklar, Yelpazeler……………………………………………………………………….1198
Bir Zamanlar İstanbul (Ali Rıza Bey)…………………………………………………………………1199
İftar Sofraları…………………………………………………………………………………………………1199
YEME-İÇME KÜLTÜRÜ…………………………………………………………………………………………1201
Şifâü’l-Fuâd (Zeynelâbidîn bin Halîl)…………………………………………………………………1201
Yazılış Sebebi ve İçerik……………………………………………………………………………………1201
Yemek Yemeye Dair……………………………………………………………………………………….1202
Su İçmeye Dair………………………………………………………………………………………………1203
Mercimek, Oğlak Eti, Tavuk Eti, Dağ Keçisi, Sülün Eti, Kefal Balığı,
Peynir, İncir, Limon Ceviz, Hünnap, Patlıcan…………………………………………………1203
Seyâhat-nâme (Evliyâ Çelebi)……………………………………………………………………………..1204
Balıkpazarı Aşçıları………………………………………………………………………………………..1205
Beypazarı Beğenilenleri…………………………………………………………………………………1205
Tımışvar…………………………………………………………………………………………………………1206
Çerkez İçecekleri……………………………………………………………………………………………1206
Girit Adası Yiyecekleri…………………………………………………………………………………..1206
Büyük Uştuk Yaylası………………………………………………………………………………………1206
Dimyat…………………………………………………………………………………………………………..1206
Menfelut………………………………………………………………………………………………………..1206
Hüceyze Kabilesi……………………………………………………………………………………………1207
Karış Kalesi……………………………………………………………………………………………………1207
Azerbaycan, Gazan Toprakhisarı……………………………………………………………………1207
Melek Ahmed Paşa’nın Mehmed Giray Han’ı Akkirman Ovası’nda
Ziyafete Daveti……………………………………………………………………………………………….1207
Sohbet-nâme (Seyyid Hasan Efendi)…………………………………………………………………..1208
Sohbetler Defteri ve Yemekler………………………………………………………………………..1208
Helva Sohbetleri Defteri ve Yemekler…………………………………………………………….1210
Ağdiye Risâlesi (Dürrîzâde Nurullah Mehmed Efendi)………………………………………1211
Nohudâb, Ciğer Çorbası, Pırasa Böreği, Peynir Hoşmerimi, Helvâ-yı Âsûde,
Yengem Duymasın Helvası, Badem Heriresi, Fırın Kebabı, Tarak Yahnisi,
Patlıcan Kayganası, Susuz Köfte, Marmarine, Herise, Uskumru Balığı Yahnisi,
Sarımsak Turşusu, İncir Hoşafı…………………………………………………………………………. 1211
Melceü’t-Tabbâhîn (Mehmed Kâmil)…………………………………………………………………1214
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………1214
Ekşili Çorba, Süt Kebabı, Tatar Böreği, Pirinç Baklavası, Süngeriye, Medfûne,
Herîse (Keşkek), Kavun Dolması, Yağsız Pilav, Gülbeşeker Şemsiyesi,
Sirkencebin, Balık Yumurtası Taratoru…………………………………………………………..1215

DİL-EDEBİYAT
SÖZLÜK…………………………………………………………………………………………………………………..1221
Ferheng-i Şu‘ûrî (Şu‘ûrî Hasan Efendi)……………………………………………………………….1221
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………1221
Birinci Defter…………………………………………………………………………………………………1222
İkinci Defter…………………………………………………………………………………………………..1222
Burhân-ı Kâtı‘ (Mütercim Asım Efendi)……………………………………………………………..1224
Âb-ı Teberistân, Ankâ, Âteş-hâtır, Bâd-horek, Çâk, Çeşm-bendek, Dîv-câme,
Du Birâderân, Hâm, Hevz-i Tersâ, Kih, Mey-puhte, Nâhune, Nekş-i bî-gubâr,
Nemek der Âteş Efkenden, Nemek-sûd, Nihân-hâne, Pây-ber-efkenden,
Seg-i Ablak, Ser-mâmek, Sirîş, Şubân-ferîb, Şutur-mûr, Tâbe-i Biryân,
Tâk-ı Şeker-bûre, Yeh der Bihişt…………………………………………………………………….1224
Kâmûs Tercümesi (Mütercim Asım Efendi)……………………………………………………….1227
ʿAkʿak, Akt, ʿAnâku’l-ard, Anber, Bellût, Berbat, Birtîl, Ced, Dabagtara,
Dirâm, Durm, Edeb, Hasek, Kerbelâ, Kubh, Kurd, Muhhayt, Râtîn, Sefat,
Şevhat, Vedah, Verel, Zummec………………………………………………………………………1227
Lehce-i Osmânî (Ahmet Vefik Paşa)…………………………………………………………………..1231
Mukaddime, Abdal, Arap, Çağatay, Türkmen, Esâtir, Evlâd, Ankara, Balon,
Barlas, Çay, Hoten, Uğramak, Türk, Gazel, Kımız, Doktor, Çırağan,
Hokkabaz, İmza, Rebap, Çeng, Lepiska, Lokanta, Opera, Tatar ,Tulumbacı,
Ünlenmek, Vampir, Vatoz, Bilardo, Kös, Leblebi, Mantı, Oğuz Han, Aruz……..1231
Lügat-i Nâcî (Muallim Nâcî)……………………………………………………………………………….1234
Abdal, Afakî, Âyîne-i İskender, Bahçe, Berdûş, Bravo, Cânver, Dragon,
Ebû Türâb,İsrail, Kablo, Kehribâr, Matrûş, Nîlûfer Hatun, Opera, Pâdşeh,
Peçete, Poliçe, Refref/Refrefe, Santim, Senevî, Sfenks, Şose, Tahmîs, Taksîr,
Vâfir, Vezn, Yehûdâ, Zendaka, Züleyhâ………………………………………………………….1235
Lügat-i Târîhiyye ve Coğrafiyye (Yağlıkçızâde Ahmed Rif ‘at Efendi)…………………1237
Abdâl Mûsâ, Bosna, Hüsrev Pervîz, Septik, İlm-i Ensâb, Nedîm…………………….1238
Kâmûsu’l-A‘lâm (Şemseddin Sâmî)…………………………………………………………………….1240
Türk, Türkistan, Tûrân…………………………………………………………………………………..1240
Kâmûs-ı Türkî (Şemseddin Sâmî)………………………………………………………………………1242
Önsöz…………………………………………………………………………………………………………….1242
DİLBİLİM RETORİK………………………………………………………………………………………………1245
Miftâhu’l-Belâğa ve Misbâhu’l-Fesâha (İsmail Rüsûhî Ankaravî)………………………1245
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………1245
Hakîkat ve Mecâz…………………………………………………………………………………………..1245
Kinâye……………………………………………………………………………………………………………1246
Bedî‘………………………………………………………………………………………………………………1246
Mebâni’l-İnşâ (Süleymân Paşa)…………………………………………………………………………..1247
Dîbâce……………………………………………………………………………………………………………1247
İnşâ………………………………………………………………………………………………………………..1247
Hakîkat ve Mecâz…………………………………………………………………………………………..1248
Kinâye……………………………………………………………………………………………………………1248
Belâgat-i Osmânî (Ahmed Cevdet Paşa)…………………………………………………………….1249
Îcâz ve İtnâb…………………………………………………………………………………………………..1251
BİYOGRAFİ…………………………………………………………………………………………………………….1252
Hadâiku’l-Hakâik fî-Tekmileti’ş-Şakâik (Nev‘î-zâde Atâî)………………………………..1252
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………1252
Mısırlı Râsıd Takıyyüddin Efendi…………………………………………………………………..1253
Sefîne-i Nefîse-i Mevleviyân (Sâkıb Dede)…………………………………………………………1254
Yazılış Sebebi…………………………………………………………………………………………………1254
Dervîş Ahmed Lebîb Hazretleri……………………………………………………………………..1255
Vefeyât-ı Ayvansarâyî (Hâfız Hüseyin Ayvansarâyî)…………………………………………..1256
Hacı Bayram-ı Velî…………………………………………………………………………………………1256
Tarih Sahibi Abdî Paşa…………………………………………………………………………………..1256
Nahîfî Süleyman Efendi…………………………………………………………………………………1257
Şeyh Mehmed Niyâzî……………………………………………………………………………………..1257
Mecelletü’n-Nisâb (Müstakîm-zâdeSüleymân Sâdeddin Efendi)………………………..1258
Mukaddime……………………………………………………………………………………………………1258
Tâib……………………………………………………………………………………………………………….1258
Ramazân-zâde Mehmed………………………………………………………………………………..1258
Ârif………………………………………………………………………………………………………………..1258
Âşık Paşa……………………………………………………………………………………………………….1259
Âşık……………………………………………………………………………………………………………….1259
Sicill-i Osmânî (Mehmed Süreyyâ)…………………………………………………………………….1260
Ayşe Sultan…………………………………………………………………………………………………….1260
Ahmed Dâi…………………………………………………………………………………………………….1260
Ebûbekir Efendi……………………………………………………………………………………………..1260
Ebûssuûd Mehmed el-İmâdî Efendi……………………………………………………………….1260
Mûsâ Ağa………………………………………………………………………………………………………1261
Münif Efendi………………………………………………………………………………………………….1261
Necâtî Nuh Bey……………………………………………………………………………………………..1261
Osmanlı Müellifleri (Bursalı Mehmed Tâhir)……………………………………………………..1261
Akşemseddin…………………………………………………………………………………………………1261
Gâlib Es’ad Dede……………………………………………………………………………………………1262
DİVAN EDEBİYATI………………………………………………………………………………………………..1264
Heft-Hân (Nev’î-zâde Atâyî)……………………………………………………………………………….1264
Şeyhülislâm Yahyâ Divanı………………………………………………………………………………….1266
Gazeller………………………………………………………………………………………………………….1266
Nef’î Divanı……………………………………………………………………………………………………….1267
Kasîde Der-Medh-i Vezîr-i Azam Murâd Paşa……………………………………………….1267
Gazel……………………………………………………………………………………………………………..1267
Nâ’ilî Divanı……………………………………………………………………………………………………….1268
Gazeller………………………………………………………………………………………………………….1268
Nâbî Divanı………………………………………………………………………………………………………..1269
Gazeller………………………………………………………………………………………………………….1270
Hayriyye (Nâbî)………………………………………………………………………………………………….1271
Bosnalı Sâbit Dîvânı…………………………………………………………………………………………..1273
Gazeller………………………………………………………………………………………………………….1273
Beyitler………………………………………………………………………………………………………….1274
Nedîm Dîvânı…………………………………………………………………………………………………….1274
İstanbul Kasidesi……………………………………………………………………………………………1275
Gazeller………………………………………………………………………………………………………….1275
Koşma……………………………………………………………………………………………………………1277
Koca Râgıb Paşa Dîvânı…………………………………………………………………………………….1277
Gazeller………………………………………………………………………………………………………….1277
Mesnevî Tercümesi (Nahîfî)……………………………………………………………………………….1278
Şeyh Gâlib Dîvânı………………………………………………………………………………………………1279
Gazeller………………………………………………………………………………………………………….1280
Tercî-i Bend…………………………………………………………………………………………………..1281
Hüsn ü Aşk (Şeyh Gâlib)…………………………………………………………………………………….1282
Sünbül-zâde Vehbî Divanı…………………………………………………………………………………1285
Gazeller………………………………………………………………………………………………………….1285
Lutfiyye (Sünbül-zâdeVehbî)………………………………………………………………………………1286
Kendi Oğluna Hitâbı……………………………………………………………………………………..1286
Kutsal Olan İlmin Faziletleri………………………………………………………………………….1286
İlim Konusunun Öncelik Sebebi…………………………………………………………………….1286
Yıldızların İlmi………………………………………………………………………………………………1287
Zamanın İmansızlarının Durumu………………………………………………………………….1287
Utanma ve Tokgözlülük…………………………………………………………………………………1287
Zulmün Yasaklanması……………………………………………………………………………………1287
Keyif Vericilerden Sakınılması……………………………………………………………………….1287
Bahâr-ı Efkâr (Keçecizâde İzzet Molla)……………………………………………………………….1288
Gazeller………………………………………………………………………………………………………….1288
Mihnetkeşân (Keçecizâde İzzet Molla)……………………………………………………………….1290
Kara ve Denizin Birbiriyle Savaşı……………………………………………………………………1290
Yakarışlar İçinde Keşan’a Girişimizdir……………………………………………………………1291
Keşan İkinci İmamı’nın Hoş Hikayesi…………………………………………………………….1291
Leskofçalı Gâlib Divanı……………………………………………………………………………………..1292
Gazeller………………………………………………………………………………………………………….1292
Hersekli Ârif Hikmet Divanı……………………………………………………………………………..1293
Gazeller………………………………………………………………………………………………………….1294
Yenişehirli Avnî Divanı………………………………………………………………………………………1295
Gazeller………………………………………………………………………………………………………….1295
TAŞRADAN YANSIMALAR…………………………………………………………………………………..1297
Kıbrıs Müftüsü Hilmi Efendi……………………………………………………………………………..1297
Fes Manzumesi………………………………………………………………………………………………1297
Gazel……………………………………………………………………………………………………………..1298
Prizrenli Hacı Ömer Lütfi………………………………………………………………………………….1298
Bilâd-ı Rumeli’ye Ziyâret-i Şâhâne…………………………………………………………………1299
Üsküplü Sırrî………………………………………………………………………………………………………1300
Enîn-i Hicret (Hicret İniltisi)…………………………………………………………………………1300
Kerküklü Hıdır Lütfi………………………………………………………………………………………….1301
Kerkük…………………………………………………………………………………………………………..1301
TÜRK DÜNYASINDAN YANSIMALAR………………………………………………………………..1303
Şecere-i Terâkime (Ebu’l-Gazi Bahadır Han)……………………………………………………..1303
Oğuz Han’ın Dünyaya Gelişi………………………………………………………………………….1304
Mahtumkulu (Firâkî)………………………………………………………………………………………….1305
Türkmenin…………………………………………………………………………………………………….1305
Âşık Bolmuşum……………………………………………………………………………………………..1306
Manas Destanı (Kırgızlar)…………………………………………………………………………………..1307
Manas’ın Dünyaya Gelişi………………………………………………………………………………..1307
Köroğlu Destanı (Türkmen Varyantı)…………………………………………………………………1310
Göroğlu’nun Ortaya Çıkışı…………………………………………………………………………….1310
Göroğlu’nun Evlenişi……………………………………………………………………………………..1312
Göroğlu’nun Yıldız Dağı’ndaki Bir Mağaraya Çekilmesi…………………………………1312
Göroğlu ve Kırat’ın Ölümü…………………………………………………………………………….1313
TEKKE EDEBİYATI………………………………………………………………………………………………..1314
Sun’ullâh-ı Gaybî Divanı……………………………………………………………………………………1314
İlahiler…………………………………………………………………………………………………………..1314
Niyâzî-i Mısrî Divanı…………………………………………………………………………………………1315
İlahiler…………………………………………………………………………………………………………..1316
“Çıktım Erik Dalına” Şerhi (Niyâzî-i Mısrî)………………………………………………………1316
Rûhü’l-Mesnevî (İstanbul Hakkı Bursevî)…………………………………………………………..1319
Hasan Sezâyî Divanı…………………………………………………………………………………………..1321
Gazeller………………………………………………………………………………………………………….1322
Eşrefoğlu Gazelinin Şerhi (Salâhaddin-i Uşşâki)……………………………………………….1323
Mârifet-nâme (Erzurumlu İbrahim Hakkı)………………………………………………………..1324
Gece-Gündüz, Güneşin Secdeleri, Ay ve Güneş Tutulmaları………………………….1325
Yarıya Bölmenin Kolay Yolu…………………………………………………………………………..1325
Nokta, Çizgi, Yüzey ve Cisim…………………………………………………………………………1325
Kafa Kemiklerinin Bileşimi……………………………………………………………………………1326
Karın Adaleleri………………………………………………………………………………………………1326
Mektuplar (Erzurumlu İbrahim Hakkı)………………………………………………………………1327
Hanımı Firdevs Hatun’a İstanbul’dan Yolladığı Mektup………………………………….1327
Hanımı Fatime Hatun’a İstanbul’dan Yolladığı Mektup…………………………………..1328
ÂŞIK ŞİİRİ……………………………………………………………………………………………………………….1330
Bayburtlu Zihni…………………………………………………………………………………………………1330
Vardım ki Yurdundan Ayağ Göçürmüş………………………………………………………….1330
Bâd-ı Sabâ Selâm Söyle O Yâra………………………………………………………………………1330
Yıkmış Çadırların Göç Etmiş Leylâ………………………………………………………………..1331
Erzurumlu Emrah……………………………………………………………………………………………..1331
Bir Nazenin Bana Gel Gel Eyledi……………………………………………………………………1331
Gönül Gurbet Ele Çıkma……………………………………………………………………………….1332
Tutam Yâr Elinden Tutam………………………………………………………………………………1332
Dedim Dedi…………………………………………………………………………………………………..1332
Dadaloğlu…………………………………………………………………………………………………………..1332
Kalktı Göç Eyledi Avşar İlleri…………………………………………………………………………1333
Severim Kıratı Bir de Güzeli…………………………………………………………………………..1333
Turnam Gelir Katar Katar………………………………………………………………………………1333
Seyrânî……………………………………………………………………………………………………………….1333
Eyvah Fukaranın Beli Büküldü………………………………………………………………………1334
Eski Libas Gibi Âşıkın Gönlü…………………………………………………………………………1334
Hak Yoluna Gidenlerin………………………………………………………………………………….1334
Ne Hikmettir Şu Dünyaya……………………………………………………………………………..1334
İstanbul (Seyrederler Sarayından)………………………………………………………………….1335
Sümmani……………………………………………………………………………………………………………1335
Ervah-ı Ezelde……………………………………………………………………………………………….1335
Ya Ben Derdim Kime Şekva Edeyim………………………………………………………………1336
Gelmez Misiniz……………………………………………………………………………………………..1336
Dinmez Ne Hikmettir Gözümün Yaşı…………………………………………………………….1336
ALEVİ-BEKTAŞİ ŞİİRİ…………………………………………………………………………………………..1337
Kul Himmet Üstâdım…………………………………………………………………………………………1337
Gâfil Gezme Şaşkın………………………………………………………………………………………..1337
Bugün Bize Pîr Geldi (Tevhid)……………………………………………………………………….1337
Seyyâh Oldum Şu Âlemi Gezerim………………………………………………………………….1338
Dertli………………………………………………………………………………………………………………….1338
Şeytan Bunun Neresinde………………………………………………………………………………..1338
Sâkiyâ Câmında Nedir Bu Esrar…………………………………………………………………….1339
Şarâb-ı Ledünden İçelden Beri……………………………………………………………………….1339
Gazel……………………………………………………………………………………………………………..1339
Hitâb-ı Elestte Bezm-i Ezelde…………………………………………………………………………1339
Ervâh-ı Ezelde Evvelki Safta…………………………………………………………………………..1339
Edîb Harâbî………………………………………………………………………………………………………..1340
Devriye………………………………………………………………………………………………………….1340
Şathiye…………………………………………………………………………………………………………..1340
Ey Zâhid Şarâba Eyle İhtirâm…………………………………………………………………………1341
Sıdkî Baba (Pervâne)………………………………………………………………………………………….1341
Zülf-i Kâküllerin Amber Misali……………………………………………………………………..1341
Yandı Ha Yandı………………………………………………………………………………………………1342
Siyah Perçemlerin Hatem Yüzlerin…………………………………………………………………1342
Devriye (Haydar Haydar)………………………………………………………………………………1342
HALK ANLATILARI………………………………………………………………………………………………1343
Köroğlu Destanı…………………………………………………………………………………………………1343
Kenan Kolu……………………………………………………………………………………………………1343
Bağdat Kolu……………………………………………………………………………………………………1344
Hz. Ali Cenk-nâmeleri……………………………………………………………………………………….1346
Hayber Kalesi’nin Fethi………………………………………………………………………………….1347
Kerem ile Aslı Hikâyesi………………………………………………………………………………………1348
Ferhat ile Şirin Hikâyesi…………………………………………………………………………………….1350
Tahir ile Zühre Hikâyesi…………………………………………………………………………………….1352
Keloğlan……………………………………………………………………………………………………………..1353
Sarıkız Efsanesi………………………………………………………………………………………………….1358
ANONİM HALK EDEBİYATI…………………………………………………………………………………1362
Atasözleri ve Deyimler………………………………………………………………………………………1362
Alkışlar-Kargışlar………………………………………………………………………………………………1364
Gölge Oyunu (Karagöz)…………………………………………………………………………………….1367
Abdal Bekçi Oyunu (Mukaddime)…………………………………………………………………1368
Ferhad ile Şirin Oyunu (Muhavere)……………………………………………………………….1369
Yazıcı Oyunu (Fasıl)………………………………………………………………………………………1370
Hamam Oyunu (Bitiş)……………………………………………………………………………………1371
Yıldız-nâmeler……………………………………………………………………………………………………1371
Maniler……………………………………………………………………………………………………………….1374
Bilmeceler…………………………………………………………………………………………………………..1376
Ninniler………………………………………………………………………………………………………………1377
Halk Türküleri……………………………………………………………………………………………………1378
Çanakkale Türküsü………………………………………………………………………………………..1379
Drama Türküsü……………………………………………………………………………………………..1380
Plevne Türküsü………………………………………………………………………………………………1381
Sarı Gelin Türküsü…………………………………………………………………………………………1382
Sivastopol Türküsü…………………………………………………………………………………………1383
Yemen Türküsü………………………………………………………………………………………………1384
Mezar Taşı Edebiyatı………………………………………………………………………………………….1385
Özbekler Tekkesi Şeyhi İbrahim Edhem Efendi’nin Rıza Tevfik Tarafından
Kaleme Alınmış Mezar Kitabesi…………………………………………………………………….1387
ANADOLUDA KADER ORTAKLIĞI……………………………………………………………………..1389
Kutsal Ruh’un Kavalı (Nusaybinli Süryani Mor Efrem)………………………………………1389
Yararlı Genel Öğütler……………………………………………………………………………………..1389
Allah’ın Bizleri Önemsemesi ve Bizlerin de Onu Düşünmemiz………………………1390
İnsanların Boş Düşünceleri ve Hayalleri………………………………………………………..1391
Duyguların Korunması Mor Efrem’in Özel Namazı……………………………………….1391
Akabi Hikâyesi (Hovsep Vartanyan)…………………………………………………………………..1392
Fırtına……………………………………………………………………………………………………………1392
Temaşa-i Dünya ve Cefâkâr u Cefakeş (Evangelios Misailidis)…………………………..1396
Halisane Aşk u Muhabbet ile Namizetlendiğim Beyanında……………………………1396
Tarihte Mardin (Hanna Dolebeni)……………………………………………………………………..1399
Osmanlı Devrinde Mardin (1514-1621)…………………………………………………………1400
Mardin Mutasarrıfları…………………………………………………………………………………….1401
Büyük Kumandan Mustafa Kemal Paşa’nın Mardin’e Gelişi……………………………1403
Şark Yıldızı Kevkeb Medinho (Naum Faik)……………………………………………………….1403
Şevk-i Vatan…………………………………………………………………………………………………..1403
Süryani Medreseleri……………………………………………………………………………………….1404
Onlar Ne İstiyor, Biz Ne İstiyoruz?…………………………………………………………………1405
Saçılmış İnciler (Moran Mor İğnatus Efrem I. Barsavm)…………………………………….1406
Yazar ve Bilginlerin Yaşam Öyküleri………………………………………………………………1407
Anatol (Karamanlı) Türküleri (Stavros Stavridis)………………………………………………1409
İstampol Yolu…………………………………………………………………………………………………1410
Ayağına Geyer Mavi Çorabı…………………………………………………………………………..1410
Sabahın Seher Vaktında…………………………………………………………………………………1410

KAYNAKÇA…………………………………………………………………………………………………………….1411