Bize Yön Veren Metinler V

Aile hukuku, devletin ve toplumun gayrimüslimlerle ilişkisi, kapitülasyonlar, ıslahat arayışları, düyun-ı umumiyye, Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük, Pozitivizm, Sosyalizm, cemiyet, fırka ve ideolojik örgütlenme kültürü, Milli Mücadele, saltanat ve hilafetin kaldırılması vb. hayati konularda, sığ televizyon tartışmaları ve kurgu dizi senaryolarından hareketle kanaat oluşturmaya çalışan “günümüz insanı” için resmî belgeleri ve ilgili eserleri “günümüz dili”yle okuma imkânı…

Medeniyet çınarımızın muhkem gövdesi ve gök kubbeyi baştanbaşa kaplayan güçlü dalları, onun geniş gölgesi altında yaşayanlara bütün zenginliği ve renkliliği ile sunuluyor…

Bir rüya daha gerçek oluyor!
–Alev Alatlı

Alev Alatlı – derleyen

1944 İzmir doğumlu olan Alev Alatlı, liseyi Tokyo, Japonya’da okudu. Ekonomi & İstatistik lisansını ODTÜ’den Ekonomi & Ekonometri dalında, Yüksek Lisansını Fulbright bursu ile gittiği ABD, Vanderbilt Üniversitesi’nden (Nashville, Tennessee) aldı. Bilâhare, felsefe öğrenimine başlayan Alatlı, doktora çalışmalarını New Hampshire, Dartmouth College’de sürdürdü. İlâhiyat, Düşünce ve Medeniyet Tarihi üzerinde yoğunlaştı. 1974’de Türkiye’ye döndü, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesinde öğretim görevlisi, Ankara’da Devlet Planlama Teşkilatı’nda kıdemli ekonomist olarak çalıştı. California Üniversitesi (Berkeley) ile ortak psiko-dilbilim çalışmaları yürüttü. Cumhuriyet Gazetesi ile birlikte “Bizim English” adında bir dergi çıkaran Alatlı, daha sonra Türk Yazarlar Kooperatifinde (YAZKO) başkan yardımcısı olarak görev aldı.

Eserleri: 1985 ve 1986 yıllarında Edward Said’in “Haberlerin Ağında İslam” (Covering Islam) ve “Filistin’in Sorunu” (The Question of Palestine ) adlı çevirileri yayınlandı. Filistin davasını duyurmak üzere yaptığı çalışmalar dolayısıyla, Tunus’da sürgün olan Yaser Arafat tarafından Özgürlük Madalyası ile onurlandırıldı. Yayınlanmış ilk telif eseri, “Aydın Despotizmi”dir (Despotism of the Intellectuals). Bunu, 1985’de “Yaseminler Tüter mi Hala?” (Jasmines Smoke No More!) izledi. Yazarlar Birliğinin “Yılın En İyi Romanı” ödülünü alan “İşkenceci” (The Torturer) 1987’de geldi. “İşkenceci” kendisini izleyen “Or’da kimse var mı?” (Is there anybody out there?) dörtlüsünün öncüsüydü. 1992’de yayınlanan “Viva la Muerte” yi, 1993’de “Nuke Türkiye” (Nuke Turkey!), “Valla Kurda Yedirdin Beni” (You Sure Made Me a Prey to the Wolves) ve “OK Musti, Türkiye Tamamdır!” (OK Mustafa, Turkey is Dealt With!) izledi. “Kadere Karşı Koy A.Ş.” (Resist Your Fate, Incorporated) 1995’de yayınlandı. 1999’da “Eylül 1998” (September 1998) isimli küçük bir nesir-nazım denemesini, 2000 yılında “Schrödingerin Kedisi, Kabûs” ve 2001 yılında “Schrödingerin Kedisi, Rüya” izledi.

“Gogol’un İzinde” (On the Footsteps of Gogol) başlıklı nehir romanın ilk cildi olan “Aydınlanma Değil, Merhamet!” 2004 Haziran ayı sonunda okurlarla buluştu. Bu kitabı serinin diğer romanları olan “Dünya Nöbeti” ve “Eyy Uhnem! Eyy Uhnem” takip etti. 2004 yılında Tunuslu Hayrettin Paşa’nın yazdığı “En Emin Yol” adlı eserini Şehabettin Yalçın’la birlikte dilimize kazandırmıştır.

Alev Alatlı’nın ayrıca deneme ve günlük yazılarının derlendiği “Şimdi Değilse, Ne zaman?” (If not now, when?) 2002, “Hayır Diyebilmeli İnsan” 2005, “Hatırla Geçmişin Geleceğindir” 2007 ve röportajlarından oluşan “Alev Alatlı ile Türkiye ve Dünya” (Turkey and the World with Alev Alatlı) 2003 isimli dört kitabı daha bulunmaktadır.

Siyasal Bilimler üzerine 2008’de “Yorumsuz”u ve 2009’da ise Ayşe Kulin, Liz Behmoaras ve Nurşen Mazıcı ile birlikte “Yalnız Değilsin”i kaleme almıştır. “Aklın Yolu da Bir Değildir…” 2009, “Hollywood’u Kapattığım Gün” 2009 yazdığı son kitaplardır.

Kapadokya Üniversitesinin kurucu vakfı, İlke Eğitim ve Sağlık Vakfı’nın Mütevelli Heyet Üyesi ve Yönetim Kurulu Başkanıdır.

İÇİNDEKİLER

Cilt V
Alacakaranlıkta Gün Dönümü
(1606-1923/II)
Notlar……………………………………………………………………………………………………………………….1443
Kısaltmalar………………………………………………………………………………………………………………1445

HUKUK, MALİYE, BÜROKRASİ VE RESMÎ YAZIŞMA GELENEĞİ
Tanzimat Fermânı……………………………………………………………………………………………..1451
Mısır Valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa’ya Verilen Verâset İmtiyâzı…………………1454
İrlanda Fukarasına Yapılan Yardım Dolayısıyla İngiltere Sefâretinden Gelen
Teşekkür-nâme…………………………………………………………………………………………………..1456
Encümen-i Dâniş’in Açılış Nutku……………………………………………………………………..1457
Kâide-i Kadîme-i Hasene: Muharremiye Dağıtımı……………………………………………1459
Islahat Fermânı………………………………………………………………………………………………….1461
Arazi Kanun-nâmesi………………………………………………………………………………………….1465
Mecelle……………………………………………………………………………………………………………….1472
Hukukun Temel İlkeleri…………………………………………………………………………………1473
Kanun-ı Esâsî……………………………………………………………………………………………………..1477
Kânûn-ı Esâsî’nin Hükümleri…………………………………………………………………………1478
Düyûn-ı Umûmiyye……………………………………………………………………………………………1482
Düyûn-ı Umûmiye’ye Dair Kararnamenin Tercümesi Sureti………………………….1483
Rothschild Ailesinin Kudüs ve Civarında Toprak Satın Alma Çabaları…………..1486
Masonların Osmanlı Topraklarındaki Faaliyetleri……………………………………………1487
V. Murad’ın Tekris (Masonluğa Giriş) Merasimi…………………………………………….1488
Tanzimat Sonrasının Tartışmalı Üç Fetvası (Abdülaziz, V. Murad,
II. Abdülhamid)…………………………………………………………………………………………………1490
Abdülaziz’in Hal’ Fetvası………………………………………………………………………………..1490
V. Murad’ın Azil Fetvası…………………………………………………………………………………1491
II. Abdülhamid’in Hal’ Fetvası……………………………………………………………………….1491

ŞAHISLAR DÖNEMLER CEREYANLAR CEMİYETLER
TANZİMAT DEVRİ………………………………………………………………………………………………..1495
TANZİMAT: DEĞİŞİM, YENİLEŞME VE ARAYIŞLAR DÖNEMİ
(Yahya Kemal Taştan)………………………………………………………………………………………….1495
Mustafa Reşid Paşa…………………………………………………………………………………………….1501
Siyasi İzahlar………………………………………………………………………………………………….1501
Lâyiha……………………………………………………………………………………………………………1502
Sadık Rifat Paşa………………………………………………………………………………………………….1504
Avrupa’nın Ahvâline Dair………………………………………………………………………………1505
Devlet Yönetiminin Bazı Temel Kuralları……………………………………………………….1506
Âlî Paşa………………………………………………………………………………………………………………1509
Vasiyet-nâme…………………………………………………………………………………………………1509
Münif Paşa………………………………………………………………………………………………………….1512
İnsanların Haklarına Dair………………………………………………………………………………1512
Fuad Paşa……………………………………………………………………………………………………………1514
Vasiyet-nâme…………………………………………………………………………………………………1514
Tunuslu Hayreddin Paşa……………………………………………………………………………………1517
Akvemü’l-Mesâlik (Hürriyetin Anlamı)…………………………………………………………1517
Mustafa Celaleddin Paşa……………………………………………………………………………………1519
Eski ve Modern Türkler (Türk Ordusu)………………………………………………………….1519
Mustafa Fazıl Paşa……………………………………………………………………………………………..1521
Arîza……………………………………………………………………………………………………………..1521
Ali Suavi……………………………………………………………………………………………………………..1523
Hâkim Olan Allah’tır……………………………………………………………………………………..1523
Demokrasi, Halk Yönetimi ve Eşitlik……………………………………………………………..1525
Süleyman Paşa……………………………………………………………………………………………………1527
Târih-i Âlem………………………………………………………………………………………………….1527
I. ve II. MEŞRUTİYET DÖNEMLERİ…………………………………………………………………….1529
GÖLGE KARANLIK KARARLILIK: I. ve II. MEŞRUTİYET DÖNEMLERİ
(Yahya Kemal Taştan)………………………………………………………………………………………….1529
Sava Paşa…………………………………………………………………………………………………………….1536
İslâm Hukuku Nazariyatı Hakkında Bir Etüd…………………………………………………1536
Ohannes Paşa……………………………………………………………………………………………………..1537
Mebâdi-i İlm-i Servet-i Milel…………………………………………………………………………1537
Midhat Paşa……………………………………………………………………………………………………….1540
Tabsıra-i İbret………………………………………………………………………………………………..1540
Ahmed Vefik Paşa………………………………………………………………………………………………1541
Sâl-nâme-i Devlet………………………………………………………………………………………….1542
Hikmet-i Tarih………………………………………………………………………………………………1542
Said Paşa…………………………………………………………………………………………………………….1543
Said Paşa’nın Hatıratı……………………………………………………………………………………..1544
Gazi Ahmed Muhtar Paşa………………………………………………………………………………….1545
Islâhatü’-t-Takvîm………………………………………………………………………………………….1546
Ahmed Şuayb……………………………………………………………………………………………………..1547
Hayat ve Kitaplar……………………………………………………………………………………………1547
Mezhep Hürriyeti I………………………………………………………………………………………..1548
Mezhep Hürriyeti III……………………………………………………………………………………..1550
Ahmed Rıza………………………………………………………………………………………………………..1551
Millî Varlığı Koruyan Dildir…………………………………………………………………………..1552
Vazife ve Mesuliyet: Kadın……………………………………………………………………………..1554
Prens Sabahattin………………………………………………………………………………………………..1556
Teşebbüs-i Şahsî ve Tevsi-i Mezuniyet Hakkında Bir İzah………………………………1556
Arîza……………………………………………………………………………………………………………..1558
Abdullah Cevdet………………………………………………………………………………………………..1560
Uyanınız! Uyanınız!……………………………………………………………………………………….1560
Avrupa’ya Muhabbet………………………………………………………………………………………1562
İslâm Dünyasındaki Gerilemenin Nedenleri………………………………………………….1563
Baha Tevfik…………………………………………………………………………………………………………1564
Bilimsel Düşünce…………………………………………………………………………………………..1565
Birey Felsefesi………………………………………………………………………………………………..1566
Emrullah Efendi…………………………………………………………………………………………………1568
Eğitim ve Esasları…………………………………………………………………………………………..1568
İzah-nâme……………………………………………………………………………………………………..1570
Mustafa Sâtı……………………………………………………………………………………………………….1571
Zihinsel Eğitim………………………………………………………………………………………………1571
Ebüzziya Tevfik………………………………………………………………………………………………….1573
Yeni Osmanlılar Tarihi…………………………………………………………………………………..1574
Farmasonluk………………………………………………………………………………………………….1575
Said Halim Paşa…………………………………………………………………………………………………1576
İslâm Dünyasının Gerilemesinin Nedenleri…………………………………………………..1576
Baban-zâde Ahmed Naim………………………………………………………………………………….1578
İslâm’da Kavmiyet Davası……………………………………………………………………………….1578
Şehbender-zâde Filibeli Ahmed Hilmi………………………………………………………………1580
Allah’ı İnkâr Mümkün müdür? Yahut Huzûr-ı Fende Mesâlik-i Küfür……………1581
İlerlemek, Gerilemek ve Araf ’ta Mehdi’yi Beklemek………………………………………1582
Mehmed Ali Ayni……………………………………………………………………………………………….1583
Ahlak Dersleri……………………………………………………………………………………………….1583
Şüphecilik Nedir?…………………………………………………………………………………………..1584
İsmail Fennî Ertuğrul………………………………………………………………………………………..1586
Vahdet-i Vücûd……………………………………………………………………………………………..1586
Maddeci Mezhep……………………………………………………………………………………………1587
Ziya Gökalp………………………………………………………………………………………………………..1588
Mefkûre…………………………………………………………………………………………………………1588
Dinin Sosyal Hizmetleri…………………………………………………………………………………1590
Hars (Kültür) ve Medeniyet……………………………………………………………………………1592
Millet Nedir?………………………………………………………………………………………………….1593
Din………………………………………………………………………………………………………………..1594
Asker Duası……………………………………………………………………………………………………1595
Hüseyin Kâzım Kadri…………………………………………………………………………………………1595
Yirminci Asırda İslamiyet………………………………………………………………………………1596
Ziya Gökalp’in Tenkidi…………………………………………………………………………………..1597
Mehmet Şemseddin Günaltay……………………………………………………………………………1598
Kökleşmiş Kanaatler Hakikati Görmeye Engel Olurlar…………………………………..1599
Muhafazakârlık-Radikallik…………………………………………………………………………….1600
Müslümanların Kurtulması İçin Dinin Özüne Dönülmesinin Gerekliliği………1600
Şeyhülislâm Musa Kâzım…………………………………………………………………………………..1601
İslâm’da Usûl-i Meşveret ve Hürriyet………………………………………………………………1602
İslâm ve Terakkî…………………………………………………………………………………………….1603
İsmail Hakkı İzmirli…………………………………………………………………………………………..1604
Yaratıcının Varlığının Ontolojik Delili……………………………………………………………1604
Anglikan Kilisesi’ne Cevap…………………………………………………………………………….1606
Ahmed Hamdi Akseki……………………………………………………………………………………….1606
Medeniyet Güneşi Doğudan mı Doğdu Yoksa Batıdan mı?…………………………….1607
Vazife Ahlâkı………………………………………………………………………………………………….1608
Kılıç-zâde Hakkı………………………………………………………………………………………………..1609
Pek Uyanık Bir Uyku……………………………………………………………………………………..1609
Ali Kemâl……………………………………………………………………………………………………………1612
Zavallı Türk!………………………………………………………………………………………………….1613
Rıza Tevfik………………………………………………………………………………………………………….1615
Abdülhak Hâmid ve Felsefî Düşünceleri………………………………………………………..1616
Tabiat Huzurunda………………………………………………………………………………………….1617
Ali Emîrî…………………………………………………………………………………………………………….1618
Vatan Sevgisi, Çalışma ve İlim……………………………………………………………………….1619
Bursalı Mehmed Tahir……………………………………………………………………………………….1620
Türklerin Bilime ve Sanata Hizmetleri……………………………………………………………1621
Bibliyografya………………………………………………………………………………………………….1622
Necip Âsım…………………………………………………………………………………………………………1623
Kitapseverler………………………………………………………………………………………………….1624
Millî Aruz………………………………………………………………………………………………………1625
Fuad Köprülü……………………………………………………………………………………………………..1626
Ümit ve Azim………………………………………………………………………………………………..1626
Türklük, İslâmlık, Osmanlılık………………………………………………………………………..1628
İlk Mutasavvıflar……………………………………………………………………………………………1631
Veled Çelebi……………………………………………………………………………………………………….1632
Osmanlı Tarih-i Edebiyatına Dair………………………………………………………………….1633
Yusuf Akçura……………………………………………………………………………………………………..1632
Üç Tarz-ı Siyaset…………………………………………………………………………………………….1635
Şark Meselesi…………………………………………………………………………………………………1637
Karl Marks’ın Artı Emek ve Artı Değer Yasası Hakkında……………………………….1638
Halim Sabit………………………………………………………………………………………………………..1641
İslâmiyet’te Ruhaniyet, Cismaniyet Var mı?……………………………………………………1642
Ahmet Ağaoğlu………………………………………………………………………………………………….1643
İslâm’da Milliyet Davası………………………………………………………………………………….1643
Türk ve Tatarlarda Kadın……………………………………………………………………………….1645
Musa Akyiğit-zâde……………………………………………………………………………………………..1646
İlm-i Servet yahud İlm-i İktisat……………………………………………………………………..1647
CEMİYETLER…………………………………………………………………………………………………………1649
İttihat ve Terakkî Cemiyeti’ne Ait Nizam-nâmeler……………………………………………1649
1905 Sonrasına Ait Osmanlı Terakki ve İttihat Cemiyeti
Nizâm-nâme-i Esâsîsi…………………………………………………………………………………….1649
1909 Tarihli Osmanlı İttihad ve Terakkî Cemiyeti’nin Nizâm-nâmesi…………….1652
1911 Tarihli İttihad ve Terakkî Cemiyeti Nizâm-nâmesi………………………………..1655
1916 Tarihli İttihad ve Terakkî Cemiyeti Nizâm-nâmesi………………………………..1657
Osmanlı Sosyalist Fırkası Beyan-nâmesi…………………………………………………………..1659
Osmanlı Sosyalist Fırkası Programı……………………………………………………………….1661
Hürriyet ve İtilaf Fırkası Programı ve İç Nizâm-nâmesi…………………………………..1662
Program…………………………………………………………………………………………………………1662
Nizâm-nâme-i Dahili…………………………………………………………………………………….1667
Kadınları Çalıştırma Cemiyeti Nizam-nâmesi………………………………………………….1669
Wilson Prensipleri Cemiyeti Nizâm-nâme-i Esasîsi………………………………………….1673
Halide Edip Hanım’ın Mustafa Kemal Paşa’ya Mektubu…………………………………1674
Kürdistan Teali Cemiyeti Nizam-nâmesi…………………………………………………………..1677
Nizâm-nâme-i Dâhili…………………………………………………………………………………….1679
İngiliz Muhipler Cemiyeti’nin Beyan-nâme ve Programı…………………………………1681
Beyan-nâme…………………………………………………………………………………………………..1682
Program…………………………………………………………………………………………………………1682
Nizam-nâme-i Dahili…………………………………………………………………………………….1683
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Program ve Nizam-nâmesi…..1686
Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti Nizâm-nâmesi…………………………1691
Yeşil Ordu Cemiyeti Beyan-nâme ve Talimat-nâmesi……………………………………….1693
Beyan-nâme…………………………………………………………………………………………………..1693
Talimat-nâme………………………………………………………………………………………………..1694
Kadınlar Halk Fırkası’nın Programı………………………………………………………………….1697
I. DÜNYA SAVAŞI VE MÜTAREKE DÖNEMİ………………………………………………………1701
MÜTAREKEDEN MÜCADELEYE İŞGALDEN KURTULUŞA
(Yahya Kemal Taştan)………………………………………………………………………………………….1701
I. Dünya Savaşı’na Doğru Türk Basını………………………………………………………………1706
Türk’ün Âhı (Hüseyin Câhid)………………………………………………………………………..1706
Tarafsızlık ve Tarafsızlar (Diran Kelekyan)…………………………………………………….1707
I. Dünya Savaşı Cihat Fetvası…………………………………………………………………………….1710
Devlet Adamlarının Gözüyle Dünya Savaşı………………………………………………………1712
Türkiye Dünya Savaşına Niçin Katıldı? (Said Halim Paşa)……………………………..1712
Türk Basınında Çanakkale Savaşları…………………………………………………………………1717
Sultan Reşad’ın Çanakkale Şiiri………………………………………………………………………1717
Çanakkale Savaşı’nın Psikolojisi (M. Zekeriya)………………………………………………1717
Çanakkale Destanı (Mustafa Boyabat)……………………………………………………………1720
Türk Basınında Mondros Mütarekesi ve İstanbul’un İşgali………………………………1721
Mütareke Arifesinde (Ahmed Emin)……………………………………………………………..1721
İstanbul’un İşgaline Dair Resmî Tebliğ (General H. F. Wilson)……………………….1722
Türklerin Günahı Nedir? (Ali Kemal)…………………………………………………………….1724
I. Dünya Savaşı’nda Esir Düşen Türklerin Esir Kamplarındaki Yayınlarından…. 1726
Kitâben (Mehmed Nureddin)………………………………………………………………………..1726
Gül İstemem (Sungur Alp)…………………………………………………………………………….1727
Esir Kampından Felsefî Aforizmalar………………………………………………………………1727
Doğru Tavır ve Doğru Düşünceler (B)…………………………………………………………..1729
Esir Kampında Tarih Bahisleri (Naci Senih)…………………………………………………..1730
Esir Kampında Sosyoloji Bahisleri (Safvet Zeki)…………………………………………….1731
Falih Rıfkı…………………………………………………………………………………………………………..1732
Allah’a Ismarladık………………………………………………………………………………………….1732
Amasya Tamimi ve Sivas Kongresi Sonrası “Mustafa Kemal Paşa ile
Bir Mülakat” (Ruşen Eşref)………………………………………………………………………………..1734
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Basın Beyan-nâmeleri…………..1739
Millete Beyan-nâme……………………………………………………………………………………….1739
Beyan-nâme…………………………………………………………………………………………………..1740
Âlem-i İslâm’a Beyan-nâme……………………………………………………………………………1741
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Adına
Mustafa Kemal Paşa’nın Padişahı Millî Meclis’e Daveti…………………………………….1742
Dürrizâde’nin Millî Mücadele Karşıtı Fetvası (Dürrîzâde Abdullah Efendi)……..1742
Türkiye Büyük Millet Meclisi…………………………………………………………………………….1744
Tarihî Bir Olay: Büyük Millet Meclisi (Hâkimiyet-i Milliye)…………………………..1744
Büyük Millet Meclisi’nin Bütün İslam Âlemine Beyan-nâmesi
(Mustafa Kemal)…………………………………………………………………………………………….1746
Büyük Millet Meclisi (Yakub Kadri)……………………………………………………………….1750
Hıyânet-i Vataniye (Vatana İhanet) Kanunu……………………………………………………..1751
Büyük Millet Meclisi’nin Millete Beyan-nâmesi (Mustafa Kemal)………………….1751
Hıyânet-i Vataniye Kanunu……………………………………………………………………………1752
Rifat Börekçi’nin İstanbul Karşıtı Fetvası………………………………………………………….1754
İnönü Muharebeleri…………………………………………………………………………………………..1755
1. İnönü Muharebesi Sonrası İsmet Paşa’nın Telgraf-nâmesi………………………….1755
Zafer! (Müfide Ferid)…………………………………………………………………………………….1756
2. İnönü Muharebesi Sonrası Mustafa Kemal Paşa ve İsmet Paşa’nın
Telgraf-nâmeleri…………………………………………………………………………………………….1757
Tekâlîf-i Milliye (Ulusal Yükümlülük Kanunu)………………………………………………..1758
Başkumandanımızın Ordu ve Millete Beyan-nâmesi (Mustafa Kemal)…………..1758
Tekâlif-i Milliye……………………………………………………………………………………………..1759
Darülfünun Grevi………………………………………………………………………………………………1761
Öğrencilerin İtham-nâmesi……………………………………………………………………………1761
Fakülte Kurulu’nun Kararı……………………………………………………………………………..1766
Başkomutanlık Meydan Muharebesi…………………………………………………………………1766
Anadolu Harbinin Felsefesi (İsmail Hakkı)…………………………………………………….1766
Başkumandanımıza… (Zonguldak Livası Halkı)……………………………………………1769
İzmir İktisat Kongresi………………………………………………………………………………………..1769
İzmir İktisat Kongresinin Açılış Nutku (Mustafa Kemal)……………………………….1769
Saltanat Hilâfet Cumhuriyet Tartışmaları………………………………………………………..1772
Sinop Mebusu Dr. Rıza Nur Bey ile Yetmiş Sekiz Arkadaşının, Osmanlı
İmparatorluğu’nun Yıkıldığına, Yeni Türkiye Hükümeti’nin Onun Mirasçısı
Olduğuna ve Halifelik Makamının Esaretten Kurtulacağına Dair Önergesi……1772
Hilafet Meseleleri (Mar’uf er-Rusâni)…………………………………………………………….1773
Türkiye Halk Cumhuriyeti (Ahmed Emin)…………………………………………………….1775
Hamdullah Suphi……………………………………………………………………………………………….1777
Türkiye Yaşar…………………………………………………………………………………………………1777
Günebakan…………………………………………………………………………………………………….1779
Türk Basınında Lozan Barış Antlaşması……………………………………………………………1781
Lozan’da İnönü (Ahmed Emin)………………………………………………………………………1781
Barışı Nasıl İmzaladılar? (Mehmed Âsım)……………………………………………………..1783
Barış Bayramı (Hüseyin Câhid)……………………………………………………………………..1786
Kilisli Muallim Rıfat………………………………………………………………………………………….1787
Dîvânü Lugâti’t-Türk ve Emirî Efendi…………………………………………………………….1788
Hilmi Ziya………………………………………………………………………………………………………….1790
Anadolu Örfü………………………………………………………………………………………………..1790
Mustafa Şekip…………………………………………………………………………………………………….1792
Ne Şartlarla Gülebiliyoruz……………………………………………………………………………..1792
Mehmed İzzet…………………………………………………………………………………………………….1794
Milliyet ve Din……………………………………………………………………………………………….1794
Mehmed Ali Şevki………………………………………………………………………………………………1796
Osmanlı Tarihinin Sosyal Bilimle Açıklanması………………………………………………1796
İbnülemin Mahmud Kemal……………………………………………………………………………….1798
Gerçek Medeniyet (Medeniyet-i Sahîha)………………………………………………………..1798
MİLLİ MÜCADELE YANLISI KALEMLER……………………………………………………………1802
Mehmed Akif……………………………………………………………………………………………………..1802
Nasrullah Kürsüsünde……………………………………………………………………………………1802
Süleyman Nazif………………………………………………………………………………………………….1805
Kara Bir Gün………………………………………………………………………………………………….1805
Yahya Kemal……………………………………………………………………………………………………….1806
1918……………………………………………………………………………………………………………….1806
26 Ağustos 1922…………………………………………………………………………………………….1807
Yeni Türk Ruhu……………………………………………………………………………………………..1807
Ahmet Hikmet Müftüoğlu…………………………………………………………………………………1809
Türkeli Zeybeklerine………………………………………………………………………………………1809
Halide Edip………………………………………………………………………………………………………..1811
Sultanahmet Mitingi………………………………………………………………………………………1811
Cehennem Dağı, Cennet Dağı……………………………………………………………………….1812
Yakup Kadri……………………………………………………………………………………………………….1815
Ergenekon……………………………………………………………………………………………………..1815
Falih Rıfkı…………………………………………………………………………………………………………..1816
Devler Cüceler……………………………………………………………………………………………….1816
Korkak Kaçtı………………………………………………………………………………………………….1818
İsmail Habib……………………………………………………………………………………………………….1819
Paşa’nın Köşkünde…………………………………………………………………………………………1819
Celal Nuri…………………………………………………………………………………………………………..1821
Ankara’da Kazım Karabekir Paşa-zâdeler ve Dârülfünunlular………………………..1821
MİLLİ MÜCADELE KARŞITI KALEMLER…………………………………………………………..1824
Said Molla…………………………………………………………………………………………………………..1824
Anadolu’daki Cüretlerin Sonu………………………………………………………………………..1824
Ali Kemal……………………………………………………………………………………………………………1825
İdam! İdam!…………………………………………………………………………………………………..1825
Refik Hâlid…………………………………………………………………………………………………………1827
Bugünün Süngüleri………………………………………………………………………………………..1827
Refi Cevad………………………………………………………………………………………………………….1829
Yaşasın (!) Kuvâ-yı Milliye……………………………………………………………………………..1829
Rıza Tevfik………………………………………………………………………………………………………….1832
Son Anadolu Vukuatı ve Hakikî Türkler………………………………………………………..1832
Cenab Şehabeddin……………………………………………………………………………………………..1834
Elveda, Yaldızlar ve Mahmuzlar!…………………………………………………………………….1834
Mevlanzâde Rıfat……………………………………………………………………………………………….1837
Osmanlı Devleti ve Siyonistler……………………………………………………………………….1837
SOSYALİST KALEMLER………………………………………………………………………………………..1839
İştirakçi Hilmi……………………………………………………………………………………………………1839
Sosyalistliğin Geleceği……………………………………………………………………………………1839
Cami Baykurt…………………………………………………………………………………………………….1841
İslâm Birliği Nedir?………………………………………………………………………………………..1841
Edhem Nejat………………………………………………………………………………………………………1843
Türklük ve Osmanlılık……………………………………………………………………………………1843
Şefik Hüsnü………………………………………………………………………………………………………..1845
Türk Aydınları……………………………………………………………………………………………….1845
Mustafa Subhi…………………………………………………………………………………………………….1847
İkinci Devir……………………………………………………………………………………………………1847
TÜRK DÜNYASINDAN YANSIMALAR………………………………………………………………..1849
RUSYA VE KAFKASLARDA TÜRK AYDINLANMASI (Yahya Kemal Taştan)…. 1849
Mirza Feth Ali Ahund-zâde……………………………………………………………………………….1854
Kemâlüddevle’nin İlk Mektubu (İran’a Dair)………………………………………………….1854
Ey Zâhid!……………………………………………………………………………………………………….1856
Şihâbüddin Mercanî…………………………………………………………………………………………..1857
Kazan’ın Rusya Birliğine Girişi ve Tatarların Yeni Şartlardaki Durumu………….1858
Cemâleddin Afganî……………………………………………………………………………………………1860
Tabiatçılığa Red……………………………………………………………………………………………..1860
İslâm Birliği……………………………………………………………………………………………………1861
Irk Birliği……………………………………………………………………………………………………….1862
Çarlık Rusyası’nda Türk (Müslüman) Kongreleri……………………………………………..1864
15 Ağustos 1905 İlk Kongre……………………………………………………………………………1864
Rusya Müslümanlarının İttifak Halk Partisi Programı……………………………………1865
Mirza Elekber Sâbir……………………………………………………………………………………………1871
Gorhuram……………………………………………………………………………………………………..1872
Ürefâ Marşı……………………………………………………………………………………………………1873
Mirze Eli Möcüz Şebüsteri…………………………………………………………………………………1873
Veten……………………………………………………………………………………………………………..1873
Anan Te’lim Eden Dilde…………………………………………………………………………………1874
İsmail Gaspıralı………………………………………………………………………………………………….1875
Kadimcilik-Ceditçilik…………………………………………………………………………………….1875
Kızların Terbiye ve Tahsili……………………………………………………………………………..1877
Abdullah Tukay………………………………………………………………………………………………….1879
Milletimiz Ölmüş müdür, Yoksa Sadece Uyumuş mudur?……………………………..1879
Milli Duygular……………………………………………………………………………………………….1881
Rızâeddin Fahreddin…………………………………………………………………………………………1882
İsrailiyatın Tefsir Kitaplarına Girişi………………………………………………………………..1882
Kelamcılarla Mutasavvıfların Tefsirleri…………………………………………………………..1884
Fatih Kerimî……………………………………………………………………………………………………….1885
İstanbul Mektupları (Ulema Etrafında)………………………………………………………….1886
Ahmet Cevat………………………………………………………………………………………………………1889
Çırpınırdın Karadeniz……………………………………………………………………………………1890
Men Tapmışam………………………………………………………………………………………………1890
Hüseyin-zâde Ali Bey…………………………………………………………………………………………1892
Türk Dilini Öğrenmenin Faydaları…………………………………………………………………1892
Sola, Sola, Sol Tarafa!……………………………………………………………………………………..1893
Sultan Galiyev…………………………………………………………………………………………………….1896
Müslümanlar Arasında Din Karşıtı Propaganda Yöntemleri…………………………..1896
Abdürreşid İbrahim…………………………………………………………………………………………..1899
Prens İto ile Görüşme (Japon Mucizesi)…………………………………………………………1899
Musa Carullah Bigiyef……………………………………………………………………………………….1903
İslâmiyet’te Şiir………………………………………………………………………………………………1903
Hz. Peygamberde Şairlik Var mıdır?………………………………………………………………1904
Haram Rızık mıdır?……………………………………………………………………………………….1905
Medreselerin Islahı………………………………………………………………………………………..1906

DİL-EDEBİYAT
YENİ TÜRK EDEBİYATI………………………………………………………………………………………..1911
YENİLEŞME DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI (Mehmet Samsakçı)……………………..1911
Sadullah Paşa……………………………………………………………………………………………………..1919
On Dokuzuncu Asır………………………………………………………………………………………1919
Âkif Paşa…………………………………………………………………………………………………………….1920
Adem Kasidesi……………………………………………………………………………………………….1920
Yusuf Kâmil Paşa……………………………………………………………………………………………….1921
Tercüme-i Telemak………………………………………………………………………………………..1922
Şinasi………………………………………………………………………………………………………………….1923
Münâcât…………………………………………………………………………………………………………1923
Kaside……………………………………………………………………………………………………………1924
İstanbul Sokaklarının Tenvir ve Tathîri………………………………………………………….1925
Ziya Paşa…………………………………………………………………………………………………………….1927
Şiir ve İnşâ……………………………………………………………………………………………………..1927
Terkîb-i Bend…………………………………………………………………………………………………1929
Sebeb-i Tertîb-i Harâbât…………………………………………………………………………………1930
Zafernâme Şerhi…………………………………………………………………………………………….1930
Rüya………………………………………………………………………………………………………………1931
Namık Kemal……………………………………………………………………………………………………..1932
Hürriyyet Kasîdesi…………………………………………………………………………………………1933
Tahrîb-i Harâbât Mukaddimesi……………………………………………………………………..1933
Celaleddin-i Harzemşah………………………………………………………………………………..1934
Vatan yahut Silistre………………………………………………………………………………………..1935
Maarif……………………………………………………………………………………………………………1938
Mizancı Murad…………………………………………………………………………………………………..1939
Üdebâmızın Nümune-i İmtisalleri…………………………………………………………………1939
Turfanda mı Turfa mı?…………………………………………………………………………………..1940
Emin Nihad Bey…………………………………………………………………………………………………1942
Müsâmeret-nâme…………………………………………………………………………………………..1942
Ahmed Midhat…………………………………………………………………………………………………..1944
Felâtun Bey ile Râkım Efendi…………………………………………………………………………1944
Avrupada Bir Cevelan……………………………………………………………………………………1946
Hristiyanlık Propagandasına Karşı…………………………………………………………………1948
Cehalet Bir Milletin Mûcib-i Esâreti Olur………………………………………………………1950
Filibeli Ahmed Hilmi…………………………………………………………………………………………1952
A’mâk-ı Hayâl………………………………………………………………………………………………..1952
Şemseddin Sâmi…………………………………………………………………………………………………1955
Lisan-ı Türkî “Osmanî”………………………………………………………………………………….1955
Recai-zâde Mahmud Ekrem………………………………………………………………………………1957
Bu da Bir Şi’r-i Muhzin-i Diğer………………………………………………………………………1957
Araba Sevdası………………………………………………………………………………………………..1958
Talim-i Edebiyat…………………………………………………………………………………………….1961
Zemzeme……………………………………………………………………………………………………….1963
Abdülhak Hâmid……………………………………………………………………………………………….1965
Merkad-ı Fatih’i Ziyaret…………………………………………………………………………………1966
Nâ-Kâfî………………………………………………………………………………………………………….1967
Makber Mukaddimesi……………………………………………………………………………………1967
Beşir Fuat……………………………………………………………………………………………………………1968
Victor Hugo…………………………………………………………………………………………………..1969
Samipaşa-zâde Sezai…………………………………………………………………………………………..1971
Sergüzeşt……………………………………………………………………………………………………….1971
Küçük Şeyler………………………………………………………………………………………………….1973
Lisan………………………………………………………………………………………………………………1975
Şair Eşref…………………………………………………………………………………………………………….1976
İstimdâd………………………………………………………………………………………………………..1976
Muharrem’e Bir Gazel…………………………………………………………………………………….1976
Cemiyet Erbabı’ndan Birine…………………………………………………………………………..1977
Muallim Naci……………………………………………………………………………………………………..1977
Gazi Ertuğrul Bey………………………………………………………………………………………….1977
Kuzu………………………………………………………………………………………………………………1978
Fatma Aliye Hanım……………………………………………………………………………………………1979
Muhâdarât……………………………………………………………………………………………………..1980
Nisvân-ı İslâm……………………………………………………………………………………………….1981
Nigar Hanım………………………………………………………………………………………………………1983
Vatanım…………………………………………………………………………………………………………1983
Edirne’nin İstirdâdı………………………………………………………………………………………..1984
Hüseyin Rahmi…………………………………………………………………………………………………..1984
Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç……………………………………………………………….1985
Mehmed Emin Yurdakul……………………………………………………………………………………1987
Türk’e……………………………………………………………………………………………………………..1988
Anadolu’dan Bir Ses Yâhud Cenge Giderken………………………………………………….1988
Yunan Sınırını Geçerken………………………………………………………………………………..1988
Benim Şiirlerim……………………………………………………………………………………………..1988
Köyde Fırtına…………………………………………………………………………………………………1988
Tevfik Fikret……………………………………………………………………………………………………….1989
Ömr-i Muhayyel…………………………………………………………………………………………….1990
Gayyâ-yı Vücûd……………………………………………………………………………………………..1990
İnanmak İhtiyacı……………………………………………………………………………………………1991
Sis………………………………………………………………………………………………………………….1991
Halûk’un Âmentüsü……………………………………………………………………………………….1992
Millet Şarkısı………………………………………………………………………………………………….1992
Târîh-i Kadîm………………………………………………………………………………………………..1993
Cenab Şahabeddin……………………………………………………………………………………………..1994
Elhân-ı Şitâ…………………………………………………………………………………………………….1995
Kış Mûsikileri………………………………………………………………………………………………..1995
Yakazât-ı Leyliyye………………………………………………………………………………………….1996
Münâcât…………………………………………………………………………………………………………1996
Tiryaki Sözleri……………………………………………………………………………………………….1997
Nesr-i Harp……………………………………………………………………………………………………1998
Halid Ziya…………………………………………………………………………………………………………..1999
Aşk-ı Memnû…………………………………………………………………………………………………2000
Mai ve Siyah…………………………………………………………………………………………………..2004
Ali Ekrem Bolayır………………………………………………………………………………………………2006
Vasiyet……………………………………………………………………………………………………………2006
Ahmed Rasim…………………………………………………………………………………………………….2008
Şehir Mektupları (19)…………………………………………………………………………………….2008
Eşkâl-i Zamân………………………………………………………………………………………………..2010
Muharrir, Şair, Edip……………………………………………………………………………………….2011
Ömer Seyfeddin…………………………………………………………………………………………………2012
Başını Vermeyen Şehit…………………………………………………………………………………..2013
Pembe İncili Kaftan……………………………………………………………………………………….2014
Yeni Lisan………………………………………………………………………………………………………2015
Ey Gençler!…………………………………………………………………………………………………….2016
Netice!……………………………………………………………………………………………………………2016
Mektep Çocuklarında Türklük Mefkûresi………………………………………………………2017
Yarınki Turan Devleti…………………………………………………………………………………….2018
Mehmed Akif Ersoy……………………………………………………………………………………………2019
İstiklâl Marşı………………………………………………………………………………………………….2019
Bu Uğursuz Gecenin………………………………………………………………………………………2020
Alınlar Terlemeli……………………………………………………………………………………………2021
Uyan………………………………………………………………………………………………………………2023
Leylâ………………………………………………………………………………………………………………2024
Çanakkale Şehitlerine…………………………………………………………………………………….2025
Süleyman Nazif………………………………………………………………………………………………….2027
Daüssıla…………………………………………………………………………………………………………2028
Pierre Loti Hitabesi………………………………………………………………………………………..2028
Ahmed Haşim…………………………………………………………………………………………………….2030
Merdiven……………………………………………………………………………………………………….2030
O Belde………………………………………………………………………………………………………….2030
Müslüman Saati……………………………………………………………………………………………..2031
Şiirde Mana ve Vuzuh……………………………………………………………………………………2033
Yahya Kemal……………………………………………………………………………………………………….2035
Üç Tepe………………………………………………………………………………………………………….2035
Halide Edip Adıvar…………………………………………………………………………………………….2038
Yeni Turan……………………………………………………………………………………………………..2039
Kırmızı Tepe………………………………………………………………………………………………….2040
Yakup Kadri Karaosmanoğlu…………………………………………………………………………….2042
Erenlerin Bağından………………………………………………………………………………………..2042
Kiralık Konak………………………………………………………………………………………………..2043
Refik Hâlid Karay………………………………………………………………………………………………2046
Memleket Hikâyeleri……………………………………………………………………………………..2046
Kirpi’nin Dedikleri…………………………………………………………………………………………2048
Sakın Aldanma, İnanma, Kanma……………………………………………………………………2050
Hakkı Süha Gezgin…………………………………………………………………………………………….2051
İşgal Günlerinde İstanbul……………………………………………………………………………….2052
Ruslar Arasında……………………………………………………………………………………………..2052

KAYNAKÇA……………………………………………………………………………………………………2056

DİZİN…………………………………………………………………………………………………………….2070